Stikstof geeft enorme spanning op de vloot

URK/DEN OEVER – De spanning in de garnalenvisserij stijgt. Wanneer de stikstoftoets niet van tafel gaat komen er veel en veel te weinig visuren beschikbaar om rendabel te kunnen vissen door de garnalenvloot, ook na grote investeringen in een SCR-katalysator.

Daags voor de kabinetsval liet minister Van der Wal tijdens een bestuurlijk garnalenoverleg weten dat er niet getornd kon worden aan de wettelijk stikstoftoets. Dat zou voor menig garnalenvisserijbedrijf het einde kunnen betekenen.

Politieke beweging

Dat beseft ook politiek Den Haag. Er wordt door de volksvertegenwoordigers actie ondernomen en politieke druk op LNV gezet om de huidige gedoogbeschikking voor garnalenvisserij in Natura 2000-wateren te verlengen (nu loopt die op 1 oktober af) en de stikstoftoets te laten vervallen. CDA-Kamerlid Eline Vedder heeft het initiatief genomen voor Kamervragen, in navolging van een eerder aangenomen SGP-motie om een koude sanering in de garnalenvisserij te voorkomen. Wat SGP’er Roelof Bisschop betreft pakt visserijminister Adema de ruimte voor de visserij nu het kabinet formeel niet meer gebonden is aan het coalitieakkoord.

,,Hopelijk krijgen we wat lucht. Een maand geleden leek alles nog in beton gegoten te zijn, maar nu na de val van het kabinet zien we gelukkig wat beweging. Of het genoeg zal zijn hangt nu vooral af van de opstelling van stikstofminister Van der Wal. We hebben daarvoor inmiddels niet veel tijd meer’’, reageert Vissersbondvoorzitter Johan Nooitgedagt.

Vrijdagmorgen kwam het Ketenbreed Garnalen Overleg bijeen. Vanuit dit overleg is een notitie ‘Beschouwing Stikstoftoets Garnalenvisserij’ geschreven, waarin adviseur Martin Scholten het wrange en schrijnende Nederlandse stikstofbeleid fileert. Het gebruikte Aerius-rekenmodel is helemaal niet voor de visserij op zee ontwikkeld, maar heeft wel enorme consequenties. Scholten noemt een wetenschappelijke review daarom essentieel.

Scholten was zelf lid van de Commissie Remkes, die het kabinet adviseerde dat elke sector een evenredige en evenwichtige bijdrage zou moeten leveren aan 50 procent reductie van de stikstofbelasting op de natuur. Met investeringen in een SCR-katalysator en/of nieuwe (groene) motor reduceren garnalenkotters zeker 80 procent en leveren dus een grote bijdrage, en toch komt uit het rekenmodel dat dit niet genoeg is. Dat klemt temeer als je bedenkt dat de bijdrage van de garnalensector aan de stikstofdepositie zeer beperkt, zeker ten opzichte van andere scheepvaart waaraan nota bene geen stikstoftoets wordt gevraagd.

,,De emissies van scheepvaart worden geacht binnen de ‘achtergrondbelasting’ te vallen, maar die van de garnalenvisserij wordt er om niet duidelijke redenen uitgelicht. Het is daarom onredelijk en onbillijk om voor garnalenvisserij een stikstoftoets met behulp van een Aerius-berekening te vereisen, omdat deze methode voor dit doel niet geschikt is. Een redelijk en billijk alternatief is vrijstelling van deze toets op voorwaarde dat met een gecertificeerde en gecontroleerde N-emissiearme motor met SCR-katalyastor (minder dan 2 gram NOx per kWh) wordt gevaren en gevist’’, schrijft het Ketenbreed Garnalen Beraad.

Zoals bekend werkt Scholten namens het Ketenbreed Garnalen Beraad aan een gedragscode, om met het oog op de Wnb-vergunning de ecologische impact van de garnalenvisserij te verminderen. Vanwege de zware stikstofdiscussie staat de uitwerking van deze gedragscode nu in de pauzestand. Eerst is immers nodig dat de vissers perspectief krijgen om visuren te mogen maken. Voorgesteld wordt nu om het geschetste alternatief onderdeel te maken van de beoogde gedragscode voor zorgvuldige visserij.

Lauwersoog en Den Oever

Vrijdag organiseerde de Nederlandse Vissersbond twee informatiebijeenkomsten voor de garnalenvissers in Lauwersoog en – samen met de Noordelijke Visserij Alliantie – in Den Oever.

Johan Nooitgedagt na afloop: ,,Ecologie en stikstof zetten alles op scherp. Dat garnalenvangsten ook nog eens slecht zijn verhoogt de sfeer niet. Het is heel pijnlijk dat je zelfs na investeringen in een katalysator in de penaire kan komen. De verschillen per vaartuig zijn ook nog eens behoorlijk. Daaruit blijkt wel dat het Aerius-model totaal ongeschikt is voor ons met een beperkt aantal uren per vakje van 45 vierkante kilometer. Je wordt dus als visser gedwongen langs de hele Nederlandse kust van vakje naar vakje te hoppen en dus extra vaartijd te maken. Er zijn bijvoorbeeld vissers die op jaarbasis slechts acht uur vistijd in een vakje krijgen, terwijl ze nu meer dan de helft van hun jaarbesomming uit dat vakje halen. Voor veel vissers is het dus gewoon over en uit als dit rigide stikstofbeleid ongewijzigd wordt voortgezet. Daarbij steekt het enorm dat overige scheepvaart vrijgesteld is en andere sectoren tot 2030 of 2035 de tijd krijgen om conform het advies van Remkes vijftig procent stikstof te reduceren, terwijl voor kleinschalige garnalenvissers 1 oktober nu de deadline is en er met een katalysator maar liefst 80-90 procent wordt gereduceerd. Een drama!’’

Dertig Wadvissers

Somberheid troef op de garnalenhavens. En Rijkswaterstaat komt met nog meer zwarte wolken boven de Wadgarnalenvisserij. Nooitgedagt kreeg eerder deze maand van Rijkswaterstaat Noord-Nederland te horen dat er met het oog op natuurdoelstellingen wat hen betreft ruimte blijft voor maximaal dertig kleinschalige garnalenvissers op de Waddenzee. Na recente uitkoop van 19 Wadgarnalenvissers zijn er nu 70 GK-vergunninghouders. Conform het VisWad-convenant is 11 procent van de Waddenzee gesloten voor bodemberoerende visserij. Rijkswaterstaat wil naar substantiële aaneengesloten visserijvrije gebieden, aldus Nooitgedagt in een persoonlijke notitie.