Bizar visjaar, toch hogere afslagenomzet

IJMUIDEN – De Nederlandse vissersvloot kijkt terug op een bizar jaar, met een saneringsgolf als resultaat. Op de Nederlandse visafslagen daalde de totale aanvoer met 20 procent, maar de omzet steeg door veel hogere prijzen toch met bijna tien miljoen euro.

De jaaromzet van de Nederlandse visafslagen, verenigd in het Nationaal Overlegorgaan Visafslagen (NOVA), komt over 2022 uit op 266,2 miljoen euro. Dat is zonder de grote garnalenafslag Zoutkamp. Inclusief Zoutkamp komt de jaaromzet uit op krap 282 miljoen euro.

Het totale aanbod vis- en garnalen op alle afslagen samen was in 2021 met 65 miljoen kilo al lager dan ooit, en blijft over het jaar 2022 steken op 52 miljoen kilo. Garnalen niet meegerekend werd er in 2022 slechts 40 miljoen kilo vis via de visafslagen verhandeld, bijna een kwart minder dan in 2022. Heel veel (boomkor)kotters bleven vanwege de gasolieprijzen maandenlang of zelfs (bijna) het hele jaar voor de kant.

Van de visafslagen zagen Urk en Den Helder de omzetten sterk dalen, in mindere mate was dat ook het geval in Scheveningen. Alle andere afslagen noteerden omzetstijgingen.

Vlissingen maakte een enorme sprong omhoog (van 10,4 naar 17,1 miljoen euro), en niet alleen door overname van de garnalenzeef van de gesloten zusterafslag Breskens. Ook zonder garnalen ging de omzet met een stabiel visaanbod dankzij hogere visprijzen met bijna 30 procent omhoog. Alleen in de zuid – Vlissingen en Stellendam – was het visaanbod stabiel. UFA concentreerde het garnalenaanbod trouwens op Stellendam; voor Colijnsplaat bleef vrijwel alleen kreeft over.

Bij Visveiling Urk kelderde het marktaandeel van 40 naar 32 procent. IJmuiden – dat halverwege het jaar wat omzet betreft even de koppositie van Urk had overgenomen - zag de aanvoer licht dalen en het markaandeel stijgen naar bijna 24 procent. 

Den Helder zag het visaanbod met dik 37 procent dalen, en het afslagbestuur heeft gelet op de saneringsgolf in de Noordkop de knoop doorgehakt en besloten hun visafslag te sluiten.

Garnalen

De totale garnalenomzet in Nederland steeg van 53,5 naar 69 miljoen euro, puur door een veel hogere prijsvorming. De gemiddelde garnalenprijs ging van 4,09 naar 5,78 euro per kilo. Het garnalenaanbod daalde iets: van 12.498 naar 11.949 ton.

In Harlingen schoot de garnalenomzet met 6,2 miljoen euro omhoog naar 21,7 miljoen euro. Zoutkamp bleef met een stijging van 13,4 naar 15,6 miljoen euro een goede nummer twee.

Vooral in de zuid waren in de tweede helft van het jaar de garnalenvangsten bijzonder goed, maar de meeste van die garnalen gingen toch per as naar de noord. De goede vangsten in de zuid konden echter niet voorkomen dat de aanvoer omlaag duikelde.

De omzet van de twee inktvissoorten (pijlinktvis en zwarte inktvis) op de visafslagen verdubbelde vorig jaar bijna en ging van 16 naar krap 30 miljoen euro. Ter vergelijking: tong kwam vorig jaar uit op 75 miljoen euro en schol totaal op 38 miljoen euro omzet op de Nederlandse visafslagen, elk een paar miljoen euro minder dan in 2021.

Reactie NOVA

NOVA-voorzitter Johan van Nieuwenhuijzen: ,,Dalende aanvoer geeft hogere prijzen. Dat is logisch en gegeven de omstandigheden ook plezierig. Waar de grens ligt weten we niet. Food in het algemeen kenmerkt zich momenteel door een hoge inflatie en in combinatie met de kleinere aanvoer leidt dit tot prijsstijging.

Duidelijk is wel dat er afslaglocaties door hun kritische massa zakken en in actie zullen moeten komen. Nog niet zo heel lang geleden werd er 100 miljoen kilo vis geveild, nu zitten we op nauwelijks de helft. Dat is nogal wat. Het is voor mij nog koffiedik kijken wat de gevolgen zullen zijn van de saneringsregeling, maar met tientallen Nederlandse kotters naar de sloop mag je niet verwachten dat de aanvoer gaat stijgen. We zullen dus met elkaar in gesprek moeten blijven om het goed te doen om de dienstverlening, serviceniveau en kosten te beheersen. Maar vorig jaar heb ik al gezegd dat de afslagen niet meer zijn dan logistieke knooppunten, welbeschouwd vindt alle handel plaats via de dataplatforms Pefa en Efice.

Van de nieuwe controle- en steekproefplannen van de NVWA heeft Nederland als handelsland last, want een belangrijk deel van onze aanvoer komt uit het buitenland. Zeker voor een afslag als Urk die niet aan de Noordzeekust ligt kost dat business. We hebben intensief overleg gevoerd met de NVWA en aanbevelingen gedaan voor aanpassingen in de Europese verordeningen. Dit overleg zal ook in 2023 worden gecontinueerd. We hebben als NOVA de Hygiënecode herzien. Dit heeft geresulteerd in een update naar de actuele ontwikkelingen en regelgeving. In het voorjaar van 2022 hebben we uitvoering gegeven aan de brandstoftoeslag in samenwerking met de Visfederatie en Producentenorganisaties.

Op de keper beschouwd gaat het ons niet om de afslaglocaties, maar vooral om de internationale concurrentiepositie van Nederland. Nederland is vanouds een draaischijf voor vis. Als ik dan kijk naar de ontwikkelingen in het buitenland maak ik me daar wel zorgen over. Kijk naar België, gerichte keuzes in technologische innovaties hebben geleid tot versterking van de visserijsector. Ik heb dan ook hoge verwachtingen van de ontwikkeling van de Nederlandse innovatieagenda voor de visserijsector op de korte termijn. Kortom: er is werk aan de winkel voor ons allemaal, met een flankerend beleid door de overheid.’’