‘Je moet er wel voor vechten’

OOSTEREND – De kaalslag in de kottervloot door de sanering treft de Noordkop inclusief Texel onevenredig hard. Pieter Trap hoort met zijn TX 14 tot de weinige overblijvers. Het 25-jarig jubileum van nettenman Jan Pieter Slik is een reden te meer voor een bezoek aan de skuur van de TX 14.

Pieter Trap staat voor zijn huis in de Kotterstraat in Oosterend, en wijst naar links en rechts en de overkant. In bijna elk huis hebben visserijfamilies gewoond. Namen en scheepsnummers vliegen om je oren. Zelf is hij ook in deze straat geboren, aan de overkant van het ouderlijk huis waar hij is opgegroeid en waar hij nu woont. Oosterend was vanouds het dorp waar ‘de rijke vissers’ van Texel woonden. De Kotterstraat deed zijn naam in ieder geval eer aan.

Het is een minuutje lopen van huis naar de box van de firma Trap. Al 25 jaar is dat het domein van nettenman Jan Pieter Slik. Trap wilde dat niet zomaar voorbij laten gaan. Het jubileum van de trouwe werknemer werd vorige maand gevierd op de schuur en aan Slik werd zelfs een kunstwerk overhandigd dat speciaal voor de gelegenheid is gemaakt door Menno Veenendaal Atelier uit Haarlem: een boetnaald in een hand, die overgaat in een schol.

Slik (51) is van Oudeschild en heeft gevaren op de kottervloot tot 1995, toen dat vanwege suikerziekte niet meer mocht. Hij werkte eerst een half jaartje bij de plaatselijke coöperatie en zag toen een advertentie van de firma Trap die een mannetje zocht voor de netten. Hij reageerde en werd aangenomen. De vader van Pieter, Biem Trap, is in 1984 aan de wal gegaan en werkte toen ook op de schuur. Toen Slik er kwam werken had de firma Ellen en Trap BV twee kotters in de vaart: de TX 14 (bouwjaar 1992) en vanaf 1993 de onder Engelse vlag varende FR 231 ‘Ellen’. Toen deze in 2008 uit de vaart werd genomen bleef alleen de TX 14 over.

De Texelse bokker komt standaard woensdag binnen in Den Helder, de vis gaat op de vrachtwagen naar IJmuiden. Slik: ,,Ik kom dan aan boord om alles weer scherp te zetten. Er wordt wat onderhoud aan boord gedaan, en donderdagmiddag vertrekt de kotter weer naar zee.’’

Oplossen

Het echte werk begint voor Slik in de nettenschuur, waar de netten in elkaar worden gezet en versteld. Het want wordt gekocht bij met name fabrikant Van Beelen. Volgens Trap houdt Slik alles in de gaten wat er gebeurt in de visserij. ,,Maar dat doet Pieter ook, en als hij wat interessants ziet moet ik het oplossen’’, aldus Slik. Beiden zijn naar eigen zeggen continu bezig met de ‘vormvastheid’ van het net.

Fulltime is de functie van Slik niet meer. Dat komt goed uit, want hij is ook nog visserman. Bij De Cocksdorp, het noordelijkste dorp van Texel, liggen de TX 53 en TX 56. Kleine open bootjes, waarmee in de Waddenzee met de ringzegen op zeebaars en harder wordt gevist. ,,Het is mooi te combineren met mijn werk voor Trap. ’s Winters vis ik minder en maak ik wat meer voorraad op de schuur, met mooi weer en weinig wind ben ik in de zomer meer op het water. We maken korte dagtripjes, met twee man aan boord. De vis gaat naar de afslag van IJmuiden.’’

Slik doet het visserijbedrijf samen met twee compagnons. Trap heeft onlangs ook een klein bootje gekocht: de TX 51, meer een jachtje voor vakantie en vissen.

Vooralsnog gaat alle aandacht naar de TX 14. Van de vier broers Trap is Pieter – ongehuwd, geen kinderen, wel een vriendin - de enige die nog in het bedrijf zit. Broer Cor doet nog walzaken. Om hem heen ziet hij collega’s wegvallen. Hij kent de problemen en wil ze ook niet ontkennen. ,,Maar je moet niet alleen het negatieve zien. En je moet er wel voor vechten. Denk ook niet dat dit de eerste generatie vissers is die het heel slecht heeft. Het was vroeger ook niet alles.’’ Trap weet nog dat vissers in slechte tijden noodgedwongen in de aardappels gingen werken.

Maar ook hij moet toegeven dat de situatie en vooruitzichten zelden zo slecht zijn geweest als nu. ,,De voorgaande saneringsronden raakten de wal niet. Het lijkt of er nu een kantelpunt is bereikt. Er moet natuurlijk wel een basiskern overblijven wil de sector door kunnen gaan. En perspectief. De visserij moet ook een volwaardige gesprekspartner worden.’’

Hoe gaat het dan met de TX 14? Trap: ,,Met bemanning red ik het net. We varen continu; twee reizen op en twee reizen af, met Maarten de Waal uit Melissant als vaste schipper als ik niet mee ben. Met besparen op gasolie zijn we continu bezig, maar op dit moment zakken we niet meer. Voor tong heb je nu eenmaal meer brandstof nodig. Het hele afgelopen jaar is eigenlijk wel goed geweest. We hebben niet te klagen. Jammer alleen dat we niet meer in de Noorse zone mogen komen. Daar hebben we nog twee reizen op schol gedaan dit jaar.’’

Zorgen maakt ook Trap zich over het ruimtebeslag van de andere activiteiten op de Noordzee, windmolens met name, precies op de plekken waar de TX 14 veel vist, en over het effect van de windmolens op de vis. ,,Er zijn van die mooie kaartjes met de visserijintensiteit. Waar het helemaal zwart ziet van de kotters moeten ze natuurlijk geen windmolens zetten. Die kennen ze dan toch beter in de scholbox zetten? Ik ben helemaal niet tegen skoner of groener, maar het gaat nu wel erg snel en ondoordacht.’’

Netjes

Aan stoppen is Trap met z’n 61 jaar - het nieuwe vijftig immers - nog niet toe. De saneringspremie heeft Trap niet eens uitgerekend toen de regeling van de zomer bekend werd. Hij zou best wel kleiner willen en in andere omstandigheden had het een mooie regeling geweest. ,,Maar de kotter heeft in 2018 nog een hele renovatie ondergaan en is recent ook weer opgeknapt. Die is gewoon netjes. En ik ga er nog graag mee naar zee en vind het hartstikke mooi. En Jan Pieter houdt me skerp!’’