Afbeelding
Visserijnieuws

Dagboek van een Visserman - Week 24 - 2022

Algemeen

Christianne van der Wal, minister voor Natuur en Stikstof, heeft een klus te klaren. Tenminste, zo benoemt ze haar werk als minister waarbij ze beleid maakt om de hoeveelheid stikstofverbindingen in het Nederlandse milieu te doen afnemen. Haar klus heeft heel veel impact op boeren en vissers, die hun werk niet als klus zien, maar als een manier van leven. Politici, zoals mevrouw Van der Wal, hebben weinig tot geen emotionele binding met hun werk. Dit kun je ook wel zien in de samenstelling van de laatste twee kabinetten: dezelfde gezichten, maar op andere departementen. Het kost deze mensen ook weinig moeite om een geheel ander verhaal op te hangen als bij hun vorige baan.

Hoe anders is het bij een boer of een visserman. Hier is veelal sprake van generaties lang boeren of vissen en vaak op hetzelfde stuk grond en op hetzelfde water. Hierom hakken de aangekondigde maatregelen om de stikstofverbindingen terug te dringen er ook zo in bij boeren en vissers. Een boer kan z’n land verliezen en voor ons vissers is het nog steeds niet duidelijk of we een nieuwe Wnb-vergunning krijgen om te kunnen blijven vissen op water waar al generaties wordt gevist door onze families.

Deze emotionele binding die wij hebben met ons werk, is iets waar politici en bestuurders vreemd tegen aan kijken en veelal niets mee hebben. Werk is een baan of een klus die geklaard moet worden en niet een manier van leven zoals bij ons, vissers en boeren. De politici en ambtenaren die beleid maken waar wij mee moeten werken, hebben veelal geen flauw benul hoe wij leven, denken en werken.

Binnen overheden is steeds minder ruimte om van de paden af te wijken of om de ingeslagen koers iets te wijzigen. Dit zie je terug in het Groninger gasdossier, de toeslagenaffaire en nu ook in het stikstofdossier.

Professor dr. Han Lindeboom geeft in Visserijnieuws nr. 22 van vrijdag 3 juni een oplossing waarbij, door middel van een iets andere rekenmethode, ruimte en tijd te creëren is. Hierdoor kan de visserijvloot investeringen gaan doen om de stikstofuitstoot fors naar beneden te krijgen, zonder kopje onder te gaan.

Ook oud- minister Ronald Plasterk schrijft in een column in de Telegraaf dat de stikstofcrisis een bestuurlijk gecreëerd probleem is, wat ook bestuurlijk opgelost kan worden. Maar of dit ook gebeurt is natuurlijk zeer twijfelachtig, omdat ambtenaren en overheden krampachtig, soms tegen beter weten in, vasthouden aan de ingeslagen weg, met alle desastreuze gevolgen in de toekomst.

Ik had graag gezien dat de gezamenlijke PO’s, naast de huidige stappen die gezet worden (de NVB verzorgt voor z’n leden de diverse berekeningen per schip die nodig zijn bij de Wnb-vergunning) om tot een oplossing te komen, ook de juridische weg zouden bewandelen om te proberen, met hulp van een aantal deskundigen zoals Lindeboom en Plasterk (allebei prof. dr., en allebei bioloog), te komen tot wat meer lucht voor de vloot in dit dossier.

Want als dit het enige probleem was wat de sector voor de kiezen krijgt, dan zou ik nog zeggen dat het allemaal wel te doen moet zijn. Maar de economische situatie om fors te investeren in een SRC-katalysator of een stage V-motor is verre van florissant. De vangsten zijn over de gehele linie schraal, wat niet geheel gecompenseerd wordt door hogere vis- en garnalenprijzen.

Ductape

Het zijn vooral de gestegen energieprijzen die ons opbreken. Gasolie was altijd wel de grootste onkostenpost in de garnalenvisserij, maar zo extreem als het nu is heb ik het nog nooit mee gemaakt. De prijs is verdubbeld, terwijl de garnalenprijs al maanden op hetzelfde niveau zit (iets meer dan 8 euro). Het is wel zaak dat de garnalenprijs bij een blijvend hoge brandstofprijs, wel rond die 8 euro blijft hangen, omdat het anders wel heel erg moeilijk zal zijn om de begroting iedere week weer sluitend te krijgen.

Ik hoop dan ook dat we straks niet overstelpt zullen worden met hele kleine garnalen, die erg op de garnalenprijs zullen drukken. Dat er garnalen komen, daar ben ik wel van overtuigd; de symptomen wijzen daar op, maar of de vissers hier verstandig mee om zullen gaan is voor mij wel een onzekere factor. 

Je ziet nu al dat bij een lichte toename van de garnalenaanvoer, de rollen ductape weer meer verkocht worden bij de coöperaties en bouwmarkten. De eerste dichtgeplakte zeven zijn alweer gesignaleerd. Ik hoop echter dat de vissers verstandig met het garnalenbestand zullen omgaan, zodat we dit tot nu toe moeilijke jaar allemaal met een positief saldo kunnen afsluiten.

Pinksteren

Wie weet echter hoe het gaat lopen, want na iedere eb wordt het weer vloed. Mijn vader had ook heel vaak met Pinksteren nog geen dubbeltje verdiend, zoals hij dat dan zei. Genoeg om van te leven, maar meer ook niet. Dit was ook de teneur tijdens de afgelopen Pinksterfeesten en Vlaggetjesdag op Zoutkamp.

Na twee jaar Corona was het tijd voor een feestje, maar eigenlijk was er weinig reden tot feest vieren. Normaal wordt de week voor Pinksteren gebruikt voor onderhoud en een schilderbeurt, maar wij hebben de ZK 37 nog redelijk in de verf staan, zodat we besluiten om in ieder geval nog te gaan vissen in week 22.

Extra kermisgeld

Ik heb het wel vaker gehad dat de visserij in deze week wat beter werd en we de Pinksterdagen in konden gaan met wat extra kermisgeld. We hoopten hier natuurlijk op, maar hadden niet veel moed, omdat de week ervoor een zeer schraal beeld liet zien. Maar het spreekwoord ‘Geen moed vist ook’ was letterlijk van toepassing. Want we liepen in een leuk visserijtje.

Oostelijk, in het Hubertgat lagen we voor 40 kg gemiddeld, wat met deze garnalenprijs een schraperij is. Van enkele collega’s die westelijker lagen, hoorden we dat de vangsten beter waren. Na weer een trek van 40 kg besloten we om twee uurtjes west-in te gaan stomen, zodat we ook op het betere bestek lagen.

De eerste trek daar was gelijk beduidend meer dan dat we gewend waren dit etmaal; 70 kg, 80 kg en een enkele maal 100 kg van twee uur en een kwartier zorgen voor een toename van gevulde kistjes in het visruim.

Net toen het donker begon te worden, begon het schip wat te trekken aan stuurboordzijde. De kookketel werd snel aangezet en Alfred draaide de tuigen boven. Een klein beetje zand en een flinke box garnalen, zorgen voor een dikke 200 kg in het visruim. Het was eenmalig, maar dit soort vangsten is altijd welkom. Uiteindelijk losten we donderdagochtend bijna 1.800 kg voor Solt, zodat er, nadat de gasolie betaald was, toch nog iets overbleef voor schip en bemanning.

Garnalenkoningin

Alfred vaart, samen met zijn kinderen en oom Harm, het schip over het Lauwersmeer richting Zoutkamp. Ik ga met de auto naar m’n geboortedorp, waar al een aantal schepen rond de binnenhaven ligt die er spic en span bij liggen.

Vrijdagmiddag vooraf aan de start van de festiviteiten is er eerst een herdenking bij het monument op de dijk ter nagedachtenis aan de collega’s die op zee gebleven zijn. Op de dijk houdt de voorzitter van Hulp in Nood, Sarah Verroen, een voor haar doen korte speech, die ze afsluit met een gedicht van Toon Hermans: Zee. Hierna verricht Garnalenkoningin Stefanie Muller één van haar laatste taken, na een ambtsperiode van drie jaar: het leggen van de krans.

Ziftselbokaal

In het Visserijmuseum van Zoutkamp vindt even later de uitreiking plaats van de Tjeerd Dussel bokaal; een prijs voor het schip met het laagste percentage garnalenziftsel op de afslagen van Lauwersoog en Zoutkamp. De ZK 44 van Leo Toxopeus wint de prijs met een gemiddelde van 4,22% over het seizoen 2021/2022. 

Eigenlijk zou dit een landelijke prijs moeten zijn, met een flinke financiële beloning. Ziftsel vangen is geen kunst en zo lang het nog steeds lonend is (geen daden maar woorden bij de garnalenhandelaren als het over te kleine garnalen gaat), blijft het ductape om de sorteerzeven plakken.

Letterlijk in het water

Tot aan Pinkstermaandag toe is het visserijfeest zeer geslaagd, mede door het prachtige weer. Maar juist op Vlaggetjesdag valt het feest letterlijk in het water. Regen en een zeer harde wind zorgen voor een bedompte sfeer, die natuurlijk niet gewenst was, maar wel past bij de toestand in de garnalenvisserijwereld. Uit veiligheidsoverwegingen (te veel wind om met publiek te varen) wordt besloten niet uit te varen om de nieuwe koningin te begeleiden op haar tocht richting Zoutkamp.

De ZK 5 van Harold Broere, door een vakkundige jury gekozen tot ‘koninginneschip’, heeft de eer om de nieuwe koningin (Malou Claassen) en haar gevolg naar Zoutkamp te brengen. Deze keer is zowel de heen- als terugreis een eenzame tocht, zonder wapperende vlaggetjes en getoeter van tegemoet varende schepen.

Lichtpuntjes

Omdat het blijft regenen en waaien houdt de nieuwe garnalenvorstin haar toespraak niet in de buitenlucht, maar in het Visserijmuseum. De teneur is somber, maar ondanks alle moeilijkheden zijn er ook enkele lichtpuntjes. De vloot is zich aan het verjongen, zowel wat betreft schepen als bemanning en nog steeds zijn de jonge Zoutkampers enthousiast om in de voetsporen van vader en opa te treden en visserman te worden. Ondanks het slechte weer van maandag kijken de meeste Zoutkampers terug op een geslaagd vierdaags visserijfeest.

Extra werk

Dinsdag na Pinksteren begint voor veel Zoutkamper vissers de visweek en voor enkelen gaat dat gepaard met veel gepuf en gehijg. Wij gaan na de middag richting Lauwersoog, doen nog wat kleine klusjes en varen daarna naar zee.

De visserij is allemaal wat minder dan de week er voor. Het water heeft ook wat minder kleur, wat met deze lange dagen wel van invloed is op de vangst. Kwallen, knikkerkwallen en nog steeds bloemetjes hebben we met enige regelmaat als bijvangst. Een bijvangst die het vangen van de doelsoort niet bevorderd, maar wel zorgt voor extra werk aan boord.

Werk waar we niet op zitten te wachten, want er is al werk genoeg. Het is niet alleen het werk aan boord, het maken van de netten en het doen van de administratie. Tegenwoordig komt er meer bij kijken, tenminste als je je interesseert in wat er allemaal nodig is om te kunnen blijven vissen.

Niks doen is natuurlijk heel erg gemakkelijk, maar ik vind dat je als visserman ook op de hoogte moet zijn van allerlei ontwikkelingen die te maken hebben met het vissen en het visserman zijn. Met enige regelmaat de vergaderingen van de visserijvereniging, bond of PO is wel het minste wat je kunt doen.

Geen tijd? Tijd genoeg, want zongen de Beatles niet ‘Eight days a week’? Volgens John, Paul, George en Ringo hebben we iedere week één dag over; een dag om je in te zetten voor je toekomst.

Henk Buitjes, ZK 37

H De 'oude' Garnalenkoningin legt op vrijdagmiddag een krans bij het Vissersmonument op de dijk.
H Ziftselbokaal voor Leo Toxopeus met zijn zoon Hessel (ZK 44). De ZK 44 wordt verkocht naar Urk.
H De ZK 5 haalde de nieuwe garnalenkoningin Malou Claassen binnen. Haar hofdames zijn Dani Lukkien en Femke de Vries. Nadine van de Veen is het bloemenmeisje.