Hightech in eerste Nederlandse broedhuis

KAMPERLAND – Uniek. Niet alleen voor de provincie Zeeland, maar voor heel Nederland. Het vorige week woensdag geopende Coöperatieve Fry Marine UA is het eerste broedhuis van Nederland. Tarbotkwekers Adri Bout (Seafarm) en Adrie Cornelisse (Grovisco) vonden elkaar in hun behoefte aan sterke pootvisjes. Fry Marine kweekt algen, die als voedsel dienen voor copepoden (kreeftjes), die op hun beurt het onmisbare voer zijn voor net uitgekomen vislarven.Alles blinkt in het nieuwe Fry Marine. Er is alleen nog geen alg, copepode, pootvisje of ouderdier te bekennen. Alle bakken zijn nog leeg. Dat leek Adri Bout en Adrie Cornelisse beter. In een in bedrijf zijnde kwekerij kun je nu eenmaal geen drukte van een officiële opening gebruiken. Dat is niet goed voor de levende have.

Adri Bout zelf beet vorige week woensdag bij de opening de spits af. Hij verhaalde voor een aandachtig gehoor hoe in de zoektocht naar ‘sterkere vissen’ twee concurrenten zijn gaan samenwerken. Vijf jaar duurde de zoektocht. Het idee was en is om net uitgekomen vislarven te voorzien van een uitgekiend voedselpakket (een ‘vitaminebommetje’) waarmee ze de cruciale eerste drie weken kunnen doorkomen. In die drie weken wordt de basis gelegd voor een sterke pootvis.

Deze theorie wordt door Coöperatieve Fry Marine UA omgezet in de praktijk. Met gezond verstand, en met zelfwerkzaamheid, met medewerking en steun van het uitgebreide netwerk en ook, Bout geeft het eerlijk toe, van ‘potjes met geld’. Bout bedankte iedereen (rijk, provincie, gemeente, waterschap) voor 100 procent medewerking.

Fry Marine heel in het kort. In vier fotobioreactoren wordt de algensoort Rhodomonas gekweekt. Met deze algen worden de copepoden/roeipootkreeftjes gevoerd. Van deze copepoden worden de eitjes verzameld. De jonge kreeftjes die uit deze eitjes komen (nauplii) zijn het ultieme voer voor de eerste 20 dagen van de jonge pootvisjes, die daarna langzaam aan vast voer gewend worden.  De vislarven komen van ouderdieren uit de kwekerijen van Bout en Cornelisse.

Een aandachtig gehoor voor gedeputeerde Kees van Beveren. Linksvoor Adri Bout en Adrie Cornelisse.De pootvisjes gaan na ongeveer 150 dagen bij Fry Marine naar de eigen tarbotkwekerijen. Seafarm en Grovisco zijn daarmee geheel zelfvoorzienend voor hun tarbot geworden. Net op tijd, want de Franse leverancier die de poot-tarbotjes tot nu toe leverde is failliet gegaan. De pootvis zal ook verhandeld gaan worden. Tong wordt niet opgekweekt bij Seafarm en Grovisco, maar op aanvraag kunnen wel pootvisjes voor tong geleverd worden. Fry Marine leverde al de poottongetjes voor het project Zeeuwse tong. De eigenaren van Fry Marine verwachten ook veel van de handel in de eitjes van de copepoden, waarvan er 250 miljoen per dag geoogst kunnen worden. Automatisch, via een speciaal ontwikkeld oogstsysteem.

De theorie staat als een huis. Nu de praktijk. Hatchery-manager Sander Visch en zijn medewerker Joost Cornelisse (zoon van Adrie) zijn vooralsnog de enige werknemers bij Fry Marine. Zij werken al jaren bij Seafarm, en hebben naar eigen zeggen alle techniek onder de knie. Van het begin, de futuristisch ogende fotobioreactoren voor de algenkweek, tot het eind, de ‘raceways’ voor de pootvisjes voordat ze naar de kwekerijen kunnen. Na de opening zullen zij Fry Marine opstarten en in bedrijf houden. Mogelijk wordt het personeelsbestand binnenkort uitgebreid.

Binnenkort zal er in Kamperland ook met yellowtail kingfish begonnen worden De yellowtail kingfish-kwekerij in de duikbootbunker op de haven van IJmuiden is eind vorig jaar gestopt met de activiteiten. In Kamperland zal verder geborduurd worden op de ervaringen die in IJmuiden zijn opgedaan.

Kennis

Gedeputeerde Kees van Beveren noemde Fry Marine, het eerste broedhuis in Nederland, een belangrijke stap in de ontwikkeling van de aquacultuur in Zeeland. Hier liggen kansen voor deze provincie. Die ontwikkeling gaat met vallen en opstaan. Hoewel het proefproject Zeeuwse Tong na vijf jaar en vele miljoenen euro’s aan subsidie in begin 2014 moest stoppen, durfde Van Beveren de stelling aan dat er zonder de kennis die Zeeuwse Tong heeft opgeleverd geen Fry Marine zou zijn geweest.

De fotobioreactoren voor de algenkweek hebben bij elkaar een lengte van 1,2 kilometer. Om de algen te laten groeien zijn nodig: licht, CO2 en nutriënten (die voor een deel in het zoute grondwater zitten). De alg Rhodomonas is zeer voedzaam en rijk aan belangrijke vetzuren. Deze voedingsstoffen zijn van essentieel belang voor de ontwikkeling van de vislarven die via het eten van de copepoden deze voedingsstoffen binnenkrijgenDe gedeputeerde was verheugd te kunnen melden dat twee ondernemers zich inmiddels hebben gemeld voor een kavel op het 33 hectare grote bedrijfsterrein naast de vijvers van Zeeuwse Tong aan de voet van de Zeelandbrug. De voorlopige koopcontracten waren diezelfde ochtend getekend door Van Beveren en zeekraalkwekerij Zeeuws Zilt en oesterkwekerij Smit en Smit. Van Beveren spreekt al van ‘Aqua Valley’.

Gordijn

Complimenten voor Fry Marine waren er ook van Wim Tacken van de provincie Zeeland. Tacken, oud-directeur Visserij en momenteel ‘kwartiermaker’ in Zeeland (trekker van de onderzoeksagenda aquacultuur), maakte van de gelegenheid gebruik het ‘Smart Seafood-programma’ van de provincie onder de aandacht te brengen. In deze notitie zijn de belangrijkste speerpunten voor de komende zes jaar in binnendijkse kweek gedefinieerd (algen, schelpdieren, vis, zagers, wieren en zilte gewassen).

De ruimtes met bakken voor kreeftjes, pootvissen en ouderdieren konden voor de openingshandeling al betreden worden. Alleen de algenkweek-afdeling werd door een gordijn aan het zicht onttrokken. Na een druk op de knop door Van Beveren werden de futuristisch ogende fotobioreactoren van Fry Marine onthuld. ,,Hier begint alles.’’ Tijd voor een drankje en een hapje, waaronder heerlijke tarbot uit eigen kwekerijen.