‘De Schelpdiermonitor’ gelanceerd

YERSEKE - In het Regiocentrum Yerseke van Wageningen Marine Research werken onderzoekers en de schelpdier- en visserijsector actief samen aan kennis en innovaties voor duurzaam gebruik van de Delta, kustwateren en de zee: kennis van en voor de regio Zeeland. Hierover is een convenant gesloten tussen wetenschap, bedrijfsleven en regionale publieke organisaties. Het werk beslaat een scala aan onderwerpen, zoals het verbeteren van het kweekrendement van mosselen, off-bottom kweek van oesters, schelpdiersurveys, onderzoek naar biotoxines en effecten van zandsuppleties op natuurwaarden en (schelpdier)visserij. Deze column zet regelmatig een activiteit van het Regiocentrum in de schijnwerpers. Deze keer De Schelpdiermonitor, een interactieve tool waarmee je de resultaten van de verschillende schelpdiersurveys kan inzien.

Welke schelpdieren leven in de Nederlandse kustwateren? Wat zijn de aantallen, biomassa’s en waar zitten ze precies? Hoe ontwikkelen bepaalde soorten zich? Dit zijn vragen die regelmatig worden gesteld aan de onderzoekers van Wageningen Marine Research in Yerseke. Want zij beschikken over unieke datasets vanuit de diverse schelpdiersurveys die jaarlijks worden uitgevoerd in de Nederlandse kustwateren.

Vanaf nu kan iedereen deze gegevens inzien via ’De Schelpdiermonitor’, een interactieve webviewer. Met deze schelpdiermonitor kan de omvang en verspreiding van Nederlandse schelpdiersoorten overzichtelijk in kaart worden gebracht. De resultaten van de jaarlijkse inventarisaties worden op gebruiksvriendelijke wijze inzichtelijk gemaakt.

Om te kunnen bepalen hoeveel er mag worden gevist, moet je weten wat de bestandsgroottes van schelpdieren zijn in de Nederlandse kustwateren. Daarom brengen onze onderzoekers sinds 1990 jaarlijks de actuele omvang van de bestanden aan commercieel interessante soorten en hun verspreiding in kaart. Deze inventarisaties zijn primair gericht op de kokkel (Cerastoderma edule), mossel (Mytilus edulis), Amerikaanse zwaardschede (ook wel ‘mesheft’ genaamd; Ensis leei), halfgeknotte strandschelp (Spisula subtruncata) en Japanse oester (Crassostrea gigas). Daarnaast worden ook alle aangetroffen andere soorten schelpdieren, krabben en stekelhuidigen geregistreerd.

De schelpdierinventarisaties zijn opgezet in het begin van de jaren ’90. Het principe is in alle kustwateren hetzelfde. Met een schip, of soms te voet, worden honderden bodemmonsters genomen. Uit deze monsters worden alle schelpdieren en andere soorten bodemdieren gezeefd, en vervolgens geteld en gewogen. Hieruit worden de totale bestanden berekend. Ook worden de mosselbanken en oesterbanken op de droogvallende platen gekarteerd door er met een GPS in de hand omheen te lopen en merkpunten vast te leggen. We doen dit werk niet alleen. We werken nauw samen met visserijkundig ambtenaren en de Waddenunit. We maken gebruik van schepen van de Rijksrederij, en in de Waddenzee van de YE42 ‘Anna Elizabeth’ van Roem van Yerseke.

De meeste schelpdiereninventarisaties maken deel uit van de Wettelijke Onderzoekstaken (WOT) voor de visserij, en worden jaarlijks uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. De inventarisatie die wordt uitgevoerd in het sublitorale deel van de Waddenzee gebeurt in opdracht van de Producentenorganisatie van de Nederlandse Mosselcultuur. De Schelpdiermonitor is ontwikkeld binnen het KOMPRO-onderzoeksprogramma in opdracht van de PO Mosselcultuur. KOMPRO staat voor het project Kennis en Onderzoek voor de MosselPROductie.

In De Schelpdiermonitor worden de resultaten van een vijftal verschillende survey’s ontsloten. Iedere survey heeft een specifiek doel en opzet. Dit is de reden waarom we voor iedere survey een aparte monitor hebben ontwikkeld.

In de monitor ‘Kartering van droogvallende schelpdierbanken’ worden bijvoorbeeld de ligging, samenstelling en de arealen van de mossel- en oesterbanken in de Waddenzee en de Zeeuwse Delta getoond. De monitor ‘Schelpdieren in de Nederlandse kustzone’ toont weer de verspreiding (dichtheid en biomassa) van een aantal schelpdieren in de Nederlandse kust vanaf België tot aan de grens met Duitsland.

Iedere ‘monitor’ bestaat uit een interactieve kaart waar de gebruiker kan inzoomen op het interessegebied. Het is mogelijk om de gewenste soort te selecteren, en door de verschillende jaren heen te scrollen. De schelpdiermonitor is geen dataportal vanwaar data zijn te downloaden, maar wel een handige tool om de resultaten inzichtelijk te maken.

Karin Troost

karin.troost@wur.nl

0317 487375

Jeroen Wijsman

jeroen.wijsman@wur.nl

0317 487114

De Schelpdiermonitor bestaat uit een vijftal monitoren:

• Schelpdieren in de Nederlandse kustzone

• Schelpdieren in het sublitoraal van de Waddenzee

• Schelpdieren op de droogvallende platen van de Waddenzee

• Kartering van droogvallende schelpdierbanken

• Schelpdieren in de zoute wateren van de zuidwestelijke delta

De Schelpdiermonitor is te bereiken via: www.wur.nl/schelpdiermonitor