‘Vissers laten duizenden euro’s liggen’

DORDRECHT - Dymphina Jooren groeide letterlijk op in het familiebedrijf. Als klein meisje van vijf ging ze al met haar vader mee om bij jachthavens naar de schroeven te kijken Zo leerde ze met een professioneel oog kijken naar scheepsschroeven. Het leidde onder meer tot de ontwikkeling van de groene scheepsschroef. ,,Daarmee kan een schipper duizenden euro’s aan brandstof per jaar besparen.’’

Dymphina Jooren vormt samen met broer Kees en echtgenoot John de directie van familiebedrijf Jooren Scheepsschroeven in Dordrecht. Jooren is een autodidact. Dat kan ook niet anders, want voor het maken van scheepsschroeven is geen opleiding. Het was eigenlijk ook nooit de bedoeling dat zij in het bedrijf zou komen, dat was toen der tijd voor een meisje niet vanzelfsprekend.

,,Mijn vader zag vanzelfsprekend mijn broer als zijn opvolger. Maar hij wist uit eigen ervaring dat het zwaar kan zijn om alleen een bedrijf te leiden, hij leidde het zelf ook lange tijd samen met zijn vader. Daarom vroeg hij mijn man John om in het bedrijf te komen en het samen met mijn broer over te nemen.’’

Voor Dymphina Jooren een beslissend moment. ,,Ik ben altijd bij het bedrijf betrokken geweest. Toen ik twee weken oud was ging mijn moeder met mij in de kinderwagen al naar de zaak, in de lunchpauze. En toen ik vijf was nam mijn vader me in de winter mee naar de jachthavens om naar de schroeven van de schepen te kijken. Hij leerde mij om te kijken naar de schroeven en te zien of er stukken af waren. Vaak waren de hekken dicht, maar ik was een mager klein ding, dus ik kon tussen de spijlen door. Dan plakte ik voor mijn vader een briefje op de schroef met de tekst: uw schroef moet gerepareerd worden, bel Jooren scheepsschroeven, met het telefoonnummer erbij.’’

Ook tijdens haar middelbareschooltijd werkte Dymphina Jooren in haar vrije tijd in de zaak. ,,Mijn opa was er dan ook en ik ging met een overall aan helpen, of op kantoor. En zo is het altijd gebleven. Vanaf dat ik zestien was ben ik er wel geld voor gaan vragen trouwens.’’

Overname

De gedachte om zelf in het bedrijf te gaan speelde toen nog niet. ,,Ik wilde diëtiste worden. Maar ik kreeg verkering met John, die opleiding was een eind weg, dus dat is er niet van gekomen. Ik ben een opleiding voor schoonheidsspecialiste gaan doen en werkte daarnaast een dag in de week hier op kantoor.’’

Toen Kees en John in 1991 in het bedrijf kwamen, besloot Dymphina zich bij hen aan te sluiten. ,,Ik deed hier al deels de boekhouding en vond het op dat moment een puinhoop op kantoor. Ik dacht: als dat mijn toekomst moet worden kan ik het beter zelf gaan doen. Vanaf dat moment zijn wij met z’n drieën heel langzaam het stokje over gaan nemen van mijn vader. Ik ben vanaf dat moment ook verschillende opleidingen gaan doen ter ondersteuning, waaronder bedrijfskunde, Duits en het ondernemersdiploma.’’

Eerst moet je een bedrijf goed leren kennen en dat kost tijd, aldus Jooren. ,,Dit vak leer je niet op school, je moet het overdragen. Er is geen opleiding voor, dus dit is de enige manier waarop de kennis overgedragen kan worden, in de praktijk.’’

,,In 1999 hebben we het bedrijf van mijn vader gekocht. Daarna is het enorm gegroeid en het groeit nog steeds. Met corona hebben we er zelfs twee man bij gekregen. Het is echt een heel mooi bedrijf en het is gezellig werken hier. Dit is een stabiel bedrijf, dat gaat nooit failliet. Zolang ik hier directeur ben heb ik nog nooit verlies gedraaid. We hebben het bedrijf aan mijn vader kunnen aflossen zonder lening. Mijn eis hier is: geen stress! Als iemand hier binnenkomt zeg ik dat ook meteen. Ik wil geen geouwehoer achter mijn rug. Als er wat is, dan kom je naar me toe en praten we erover bij een bak koffie.’’

En het werkt: Jooren Scheepsschroeven heeft geen personeelsverloop en een uitstekende werksfeer. ,,Voor mij is dat heel normaal, ik weet niet beter. Ik zie het als een gezellig huishouden en dat geeft rust.’’

Opvolging

De oorsprong van hun bedrijf ligt in de Tweede Wereldoorlog. ,,Door Hitler zit ik nu hier. Mijn opa werd in 1943 door de Duitsers opgepakt en gedeporteerd naar een kamp in Duitsland. Hij werd tewerkgesteld in Kiel, waar hij moest meewerken aan de bouw van onderzeeërs. Daar leerde hij gietijzeren onderdelen te lassen met mangaan-brons. Gelukkig wist hij na een tijdje te ontsnappen en vond een onderduikadres in Brabant bij een boer. Na de oorlog kreeg mijn opa de vraag van een zand- en grinthandel of hij een kapotte gietijzeren scheepsschroef kon lassen. Bijna alle schepen hadden toen gietijzeren scheepsschroeven. Mijn opa en mijn vader gingen daarna samen in een lasbootje langs de werven om schroeven te repareren. Dat was het begin van Jooren Scheepsschroeven. En sinds 1976 zitten we hier op deze locatie in Dordrecht.’’

Er werken momenteel zestien mensen bij Jooren, in de fabriek, op kantoor en op de vrachtwagen. ,,Kees en John werken gewoon mee in de fabriek.’’ Zelf hebben ze geen opvolgers, hun kinderen hebben andere ambities. ,,We zijn nu bezig om twee medewerkers klaar te stomen om John en Kees op te volgen. Eduard, die hier al vanaf zijn stage gewerkt heeft en na een periode bij een ander bedrijf hier teruggekomen is, en Phil, die hier nog niet zo lang is, maar waar we veel vertrouwen in hebben.’’

John en Kees houden zich in de fabriek bezig met het opleiden van Eduard en Phil, Dymphina werkt aan haar eigen opvolging op kantoor. ,,De meiden op kantoor, Bianca en Linda, heb ik opgeleid om de dingen te doen die ik altijd deed. Bianca leid ik op in het herberekenen van schroeven bij hermotorisering of inbouw van nieuwe motoren. Over een half jaar kan ze mij helemaal vervangen en dat is ook de bedoeling. Dan heb ik de theorie die in mijn hoofd zit overgedragen. Ook de twee jongens krijgen elke week twee uur les van mij in het herberekenen van schroeven. Daar ben ik denk ik nog wel anderhalf jaar zoet mee. Intussen leert Bianca hen technische vragen van klanten te beantwoorden.’’

Groene schroefrand

Jooren Scheepsschroeven ontwikkelde een aantal jaren geleden de groene schroefrand. Deze rand zorgt voor minder weerstand en zodoende besparing. Het aanbrengen van een groene schroefrand kost slecht 15 procent van prijs per diameter. Is een schroef twee meter in doorsnede, dan betaalt de schipper er dus 300 euro voor. Dan heeft hij een stillere schroef die bovendien beter is voor het milieu. Ook voor vissers is daar flink voordeel mee te behalen, vertelt Jooren. ,,Vissers laten daardoor 10.000 euro aan brandstof per jaar liggen. Dat is een ton over tien jaar! Als je dat op een apart rekeningetje zet, heb je een mooi extraatje.’’

Daarnaast hanteert Jooren een reparatiemethode, optimalisatie genaamd, waarbij de schroef in de oorspronkelijke vorm wordt teruggebracht. Dymphina Jooren: ,,Een schroefblad draait in het water zo’n 300 keer per minuut. Dat geeft slijtage, gemiddeld zo’n centimeter per jaar per blad. Dus na tien jaar is dat 40 centimeter. Dat is een hoop oppervlakte. De schippers zien de slijtage wel en laten dan de schroef repareren. Maar als dan alleen de randen gladgeslepen worden, is er 10 centimeter van het blad af na een aantal jaar! Dat hebben ze niet in de gaten. Maar dan vaar je wel langzamer en je verbruikt meer brandstof.’’

Door die slijtage moet je steeds meer gas geven om dezelfde snelheid te behalen, waardoor je flink meer brandstof verbruikt, licht Jooren toe. ,,Terwijl het heel eenvoudig op te lossen is: door te zorgen dat iedere keer dat je je schroef laat repareren die afgesleten centimeters er weer aan laat lassen. Wij doen dat al sinds jaar en dag. Vaak wordt aangeraden de schroef te vervangen, terwijl dat vrijwel nooit echt nodig is. De oude laten optimaliseren is voldoende en dat is ook nog eens duurzamer. Wij doen dit al zo lang. Ik zou zo graag willen dat ook vissers weten wat de mogelijkheden van schroeven zijn! En dat ze weten dat slijtage in de loop der jaren zo’n groot verlies in snelheid geeft.’’

Dit legde ze onlangs met behulp van aantekeningen op een foto uit aan een schipper, die stomverbaasd was. ,,Hij zei: ‘Ik ben al twintig jaar schipper en niemand heeft mij dit ooit verteld! Ik loop nu 1 kilometer harder na deze optimalisatie’.‘’

Tekst: Lieneke Schuitemaker

Foto’s: Mirella Jooren

JOOREN SCHEEPSSCHROEVEN

Jooren scheepsschroeven produceert schroeven tot een diameter van drie meter, met een maximaal gewicht van twee ton. Het bedrijf richt zich vrijwel geheel op reparatie en onderhoud voor de business to business in binnenvaart, zeevaart en visserij: rederijen, scheepseigenaren, baggerbedrijven en werven in Nederland, België, Duitsland, Frankrijk en Engeland.