H Aan boord van de YE 42. Van links naar rechts: projectleider Douwe van den Ende (WMR), Peter van den Boomgaard (Mosselveiling Yerseke) en onderzoeker Jesse van der Pool (WMR). Tijdens de inventarisatie is ook altijd een waarnemer van de LNV-Waddenunit aan boord.
H Aan boord van de YE 42. Van links naar rechts: projectleider Douwe van den Ende (WMR), Peter van den Boomgaard (Mosselveiling Yerseke) en onderzoeker Jesse van der Pool (WMR). Tijdens de inventarisatie is ook altijd een waarnemer van de LNV-Waddenunit aan boord. Nico Laros

Douwe van den Ende opvolger Marnix van Stralen

Mosselzaadinventarisatie 2023 van start


DEN HELDER - De multi-inzetbare YE 42 ‘Anna Elizabeth' wordt gedurende twaalf weken ingezet voor de inventarisatie van mosselzaad, kokkels, ensis (scheermessen) en oesters. Maandag 13 maart lag het voormalige kokkelschip in de haven van Harlingen klaar voor de start.


Als eerste staat de mosselsurvey gepland. Reisleider Douwe van den Ende (Wageningen Marine Research te Yerseke) legt uit dat de eerste vier weken circa 600 stations worden bezocht. 

Negentig procent van de stations wordt bemonsterd met een sleepkorf voorzien van een zuigbuis, waarbij alle marine organismen worden opgezogen en via de spoeltrommel worden opgevangen. Daarna begint het uitzoeken van de monsters. Uit ervaring weet ik dat het soms een monnikenwerk is om alle mosselzaadjes, kokkels, ensis, mya’s (‘klapkonten’ genoemd), nonnetjes, krabben, zeesterren etcetera uit te zoeken, op maat te sorteren, te wegen en vervolgens in te voeren in het rekensysteem van WMR.

,,Ik heb het ‘stokje' overgenomen van Marnix van Stralen, die dit inventarisatiesysteem volgens de zogeheten GRID-methode vanaf het begin in 1992 heeft begeleid. Ik vind het wel spannend, maar ook heel leuk om deze verantwoording op me te nemen'', vertelt Douwe.


Voorjaar 1992

In het voorjaar van 1992 begonnen we met schipper Appie Pronk deze inventarisatie. Natuurlijk was er gelijk ook veel belangstelling van de toenmalige mosselbestuurders. Op een dag met heel slecht weer kwamen er drie mosselkwekers - Hendrik Hoogerheide (BRU 50), Wolfert Okkerse (BRU 68) en Jan Louwerse (YE 116) - aan boord van de YE 42. Marnix legde uit hoe de inventarisatie in zijn werk ging en dat er gewerkt werd met monsterpunten volgens een vast grid. Op de foto is zo’n grid nabij de Afsluitdijk te zien met verschillende kleuren, die duiding geven aan de kans op mosselzaad: rood is de meeste kans, blauw het minste. 

Op een gegeven moment ging de zuigkor naar de bodem, we sleepten 150 meter en daar kwam de vangst uit de spoeltrommel. Vervolgens stoomde we 460 meter (kwart mijl) en weer ging de kor naar beneden. Na een aantal slepen, vielen de monden van de sceptische mosselkwekers steeds verder open. ,,Moeme we dáe niet effe kieken, tegen dat kantje an, dáe stingen ze puik hoor.'' Nee zei Marnix, we mogen niet afwijken van het grid. Nou, de kwekers hadden er niet veel moed op. Met name volgens Hoogerheide (Boze Heintje) kon dit nooit goed zijn.

Toch kwamen ze niet bedrogen uit, want nadat de mosselzaadvisserij in juni was afgelopen klopte de hoeveelheid die Marnix had berekend met de vangst in dat betreffende voorjaar. Sindsdien is er door de mosselkwekers nooit meer aan getwijfeld. 

Het is nu aan Douwe om het zo te houden.


Peter van den Boomgaard, het huidige hoofd van de mosselveiling, is de komende vier weken ook aan boord. Peter is gedetacheerd door de mosselveiling, waar het op dit moment erg rustig is. Vanaf maandagmorgen tot donderdagavond is hij present om samen met de bemanning van de YE 42 te helpen met de inventarisatie.


Nico Laros

H Inventarisatie volgens GRID-methode. Op de foto stations nabij de Afsluitdijk.