Handen op elkaar in Zeeuwse Delta
Samenwerken aan betere
oesterkweek en natuur
MIDDELBURG - Zeven partijen werken samen om zowel ‘een duurzame oestercultuur als een veerkrachtige natuur in de Zeeuwse Delta’ te bevorderen.
De intentieovereenkomst ‘Oesterkweek, Duurzaamheid en Natuur’ werd maandagmorgen ondertekend door de Nederlandse Oestervereniging (NOV), Zeeuwse Milieufederatie, Vereniging Natuurmonumenten, ministerie van LNV, Rijkswaterstaat, Nationaal Park Oosterschelde en provincie Zeeland.
Er is ruim anderhalf jaar gewerkt aan deze overeenkomst, nadat de provincie in mei 2021 opdracht gaf voor een Taskforce Oesterconvenant en dr. Jan Pelle tot kwartiermaker benoemde. Over bijkans elke zin is vergaderd. Het woord convenant is geschrapt en vervangen door intentieovereenkomst.
De overeenkomst heeft een looptijd tot en met 2027. Uitgangspunt is dat in dit bijzondere getijdengebied een optimale balans bestaat tussen economie en natuur. In het uitvoeringsprogramma wordt geschreven over een natuurinclusieve oesterkweek.
Aanleiding voor deze intentieovereenkomst zijn veranderende omstandigheden in de Zeeuwse Delta die mede de toekomst van de oestercultuur in Zeeland bepalen. Door grote systeemveranderingen, zoals onder andere de bouw van de Deltawerken, is er in de afgelopen eeuw een tamelijk fragiel estuarien ecosysteem ontstaan. De Zeeuwse Delta vormt een belangrijke schakel in het internationale natuurnetwerk Natura 2000.
Actiepunten
Oesters worden gezien als een van de bekendste exportproducten van Zeeland, en gesteld wordt dat schelpdierkweek een positieve impact kan hebben op klimaat en milieu. Door ziektes (herpesvirus) en plagen (oesterboorder) is het volume bodemkweek de afgelopen jaren drastisch teruggelopen. Dit noodzaakt tot aanpassing van de kweekmethode naar deels off-bottom in mandjes en/of op tafels. Daarvoor hebben de kwekers dringend ruimte nodig. Uitgangspunt daarbij is: niet meer, maar beter areaal.
De partijen werken gezamenlijk aan twaalf concrete actiepunten, verdeeld in drie werkpakketten: oesterkweek, duurzaamheid en natuur. Allereerst wordt de start van onderzoek naar geschikte kweekgebieden voor oesterkweek buiten de Kom van de Oosterschelde genoemd met een lagere bezetting van percelen in de Kom, en tegelijk het zoeken naar nieuwe locaties voor off-bottomkweek binnen de Kom. Proefpercelen op droogvallende platen en het creëren van oesterriffen aan de randen van deze platen kunnen de biodiversiteit verhogen en de zandhonger helpen stillen.
Andere actiepunten zijn onder andere het reguleren van het rapen van oesters, innovatie in de oesterkweek, varen op duurzame energie, de strijd tegen natuurlijke vijanden van oesters, duurzame materialen, opruimen van kwijtgeraakt materiaal, promotiecampagnes, waterkerende landschappen, zandsuppletie op de Galgeplaat, natuurherstel en vogelbescherming.
Grevelingen
Bijzondere aandacht krijgen de geplaagde oesterkwekers in de Grevelingen. De zuurstofloosheid in diepe delen van het Grevelingenmeer heeft ervoor gezorgd dat de omstandigheden voor oesterkweek in het Grevelingenmeer de laatste jaren zijn verslechterd. De kwekers in dit gebied worden geconfronteerd met een somber economisch perspectief.
Rijk en regio willen de waterkwaliteit in de Grevelingen verbeteren. De insteek is om middels de realisatie van een doorlaatmiddel (beperkt) getij terug te brengen in de Grevelingen. Dat geeft een gezonde basis voor een duurzame ontwikkeling van het gehele gebied, waarbij maatschappelijke, economische en natuurontwikkeling met elkaar in balans zijn. Vooruitlopend op de mogelijke realisatie van een doorlaat wordt onderzocht welke mogelijkheden er zijn om op enigerlei wijze aan de zorgen van de kwekers in het Grevelingenmeer tegemoet te komen.
Eerder Plan van Aanpak
In 2016 hebben de Nederlandse Oestervereniging, het ministerie van Economische Zaken en de provincie Zeeland het ‘Plan van Aanpak Oesterproblematiek’ opgesteld om de gevolgen van de Japanse oesterboorder en het herpesvirus plus de afnemende waterkwaliteit in het Grevelingenmeer het hoofd te bieden. Een van de actiepunten was het (door)starten van off-bottomkweek om perspectief te bieden aan de sector. Dat wordt gezien als de basis voor de nieuwe ‘Intentieovereenkomst Oesterkweek Duurzaamheid en Natuur’.
Werk aan
de winkel
YERSEKE - Kees van Beveren, voorzitter van de Nederlandse Oestervereniging: ,,Het is altijd goed dat we ons voorbereiden om de eigen toekomst zeker proberen te stellen. Deze intentieverklaring kun je lezen als onze agenda voor de komende jaren, en daar is het een prima basis voor. Met deze kanttekening: het moet allemaal nog wel uitgewerkt worden. Werk aan de winkel dus. We kunnen als oestersector en hele schelpdiersector veel betekenen als het gaat om de eiwittransitie. Maar bijvoorbeeld ook als biobouwers; schelpen zat voor riffen. Zelf zullen we ook moeten innoveren. De Europese discussies over bodemberoering, energietransitie en klimaat maken dat wel duidelijk. Er is nu zo’n 120 hectare voor off-bottom oesterkweek aangewezen. Heel veel meer ruimte zal onze sector daarvoor denk ik niet nodig hebben. Om die vol te zetten met tafels of mandjes zal al een hele kunst zijn, en daarvoor moet nog flink geïnvesteerd worden. Helaas is een deel van die 120 hectare simpelweg niet geschikt voor oesterkweek off bottom. Dus willen we daarvoor wel graag op zoek, niet voor heel veel meer, maar vooral voor betere locaties.’’
