Gelatenheid overheerst op de laatste veildag van visafslag Den Helder

Een geoliede machine komt tot stilstand

DEN HELDER – Het kan niemand ontgaan zijn: de visafslag van Den Helder is gesloten. Ook de landelijke dagbladen pakten ermee uit en op sociale media regende het aanklachten tegen het visserijbeleid van de Nederlandse en Europese overheid. Op de laatste veildag van de afslag, donderdag 22 december 2022, overheerst de Nieuwedieper nuchterheid, maar wel met een vleug weemoed.

Donderdagochtend 22 december kwart voor vijf. Een mistig Den Helder. In de kantine boven in de afslag van Den Helder zit de sorteerploeg te wachten. Schorten voor, handschoenen gereed en een aantal al met het verplichte haarnetje op. Voor de allerlaatste veildag van de visafslag Den Helder wordt alleen de bokker TX 43 verwacht. Voor de meeste sorteerders is afgelopen zomer al ontslag aangezegd. De stemming is niet zozeer somber als wel gelaten. Over drie dagen is het Kerst, maar de kantine is dit jaar niet feestelijk versierd. Daarvoor ontbrak toch de moed.

Vrijwel allemaal zijn ze tientallen jaren werkzaam geweest op de Helderse afslag. Janna Visser (59) uit Den Helder zelfs 42 jaar. Ze vindt het jammer dat het zo moet lopen. ,,Het was echt leuk om te doen. Wel heel vroeg beginnen natuurlijk, maar dan ben je ook op tijd weer thuis. En het betaalde goed. Ja, het was een goeie baan.’’

Dik in het ijs

De TX 43 wordt om 05.00 uur verwacht. En ook om exact 05.00 knoopt de kotter van de firma Bais ook vast. ,,Daar hebben we apparatuur voor hoor!’’, wordt gegrapt aan dek. Al heel snel komen de eerste kisten van boord. Heftruckchauffeur Arnold Czech staat al klaar om de viskisten de afslaghal in te rijden.

Al snel is het daar een gezellige drukte, met de radio aan, de holle geluiden van kisten op de afslagvloer en het gezoef van heftrucks. Om de aanvoer van een enkele bokker te verwerken zijn deze ochtend toch al snel een twintigtal mensen enkele uren in de weer. Onder toeziend oog van halchef Bert de Groot. ,,Een geoliede machine!’’, laat directeur Pim Visser niet na te benadrukken. Ook hij is vanaf 05.00 uur present.

De tong en de zwartvis zitten dik in het ijs en zien er prachtig uit. De tong, zo’n 2.000 kilo, gaat op de band en wordt door rappe dameshanden op het platform gesorteerd. Bas Admiraal en Marcel Hirsch ontfermen zich over de tarbot en griet, ongeveer 1.000 kilo. Dan zijn er ook 400 kisten schol die op de opvoerband worden geleegd door Marvin Bontes en Kamal Sahyouni, en nog wat varia.

Aandacht

Dat de visafslag van Den Helder gaat sluiten heeft in de media de nodige aandacht getrokken. Het wordt gepresenteerd, zeker in de social media, als een symbool van de neergang van een visserij zoals die al decennialang in Nederland wordt uitgeoefend. De hoofdschuldigen: de Nederlandse overheid en Brussel.

Een verslaggever van de NRC wordt door Visser rondgeleid, en er is ook plaatselijke en regionale pers. Vishandelaar Jan Koning van Viscircus Gebr. Koning uit Almere wordt geïnterviewd. Hij komt al 34 jaar zijn verse vis halen in Den Helder. Koning zit niet in de kopersbanken, maar heeft ‘voorafname’. Hij zal zijn vis voortaan elders moeten halen.

De opziener van rederij Bais (‘Naam hoeft niet…’) houdt de boel in de gaten. De Groot dirigeert alle vis naar Vak 7. Zijn dochter Debby vult kisten en weegt ze af. Zij werkt ook al 13 jaar op deze afslag.

In contrast met de bezige vishandel beneden staat de stilte in de mijnzaal en op de administratie boven bij Wim van Belzen en Ingrid Noordam. Dat het de laatste veildag in Den Helder is heeft de mijnzaal niet doen vollopen. Er is een handjevol kopers aanwezig, en online is er ook nog een aantal kopers.

Rokende mannen

Ook hier is de stemming gelaten. Vishandelaar Willem Gerssen van Vishandel Noordzee (groothandel, viswinkel en de Verse Vismarkt) zit op z’n vaste plek. Voordat de veiling begint, om 07.30 uur, komt Louis Schoehuijs een praatje maken. Beiden kwamen als kleine jongens aan de hand van hun vaders al op de Helderse afslag. Schoehuis laat een foto op z’n telefoon zien van een volle mijnzaal met rokende mannen. Eind jaren tachtig moet dat geweest zijn, rekent hij uit. Voortaan zullen ze naar IJmuiden of een andere afslag moeten om vis te kopen.

De sluiting zagen ze aankomen. Dat was niet zo moeilijk. Maar er wordt ook hardop gespeculeerd over hoe het verder moet met de Nederlandse visserij in het algemeen en de visafslagen in het bijzonder. Er gaan ongetwijfeld meer afslagen dicht, en kan visserij eigenlijk nog wel uit in ons land?

Bij aanvang van de veiling bedankt veilmeester Henk Postma iedereen voor de prettige samenwerking en gaat van start. Aan niets is te merken dat het de laatste veiling is, maar om 07.50 is het toch echt voorbij. ‘Lowietje’ (Schoehuis) koopt een ‘rommeltje’ varia en dat blijkt dan echt de allerlaatste koop te zijn, wat toch enig rumoer in de zaal geeft.

Tevreden

Op de TX 43 hebben schipper Simon Koorn en zijn ploeg de laatste kisten gelost en wordt de boel aan kant gemaakt voor de volgende reis. Aan boord zijn elf man in de weer: bemanning inclusief walpersoneel. Koorn is best tevreden over de reis, al kan het natuurlijk altijd beter.

Reder Johan Bais is ook aan boord. ,,Mooie reis hoor. We moeten ook eens tevreden zijn.’’ Het is de bedoeling dat de TX 43 op Tweede Kerstdag weer vaart, op Oudejaarsdag binnenkomt en de vis in Den Helder dan op de vrachtwagen zet naar IJmuiden.

Boven in de kantine zijn er heerlijke warme saucijzenbroodjes en verse gevulde koeken, ook nog warm. Stickers op de deuren: Vergeet je kerstpakket niet! Rollade ophalen! De nuchterheid overheerst. Vrijwel de hele ploeg gaat weg. De meesten hebben al werk elders.

Slechts drie dames blijven nog, als schoonmaker. Ook als het gebouw geen visafslag meer is en andere huurders krijgt moet het schoon blijven. Die huurders komen uit de hoek van de bouwers en uitbaters van windmolenparken op zee, wat toch wrang is, en de gas- en oliewinning.

Er is nog een uitje in het verschiet. Tussen Kerst en Oud en Nieuw met de hele ploeg uit eten, inclusief het bestuur en de vaste kopers in de banken.

Epiloog

De TX 43 is op Oudejaarsdag binnengekomen. Afgelopen maandag is de vis verkocht in IJmuiden. ,,Perfect gegaan. Prijzen waren super; gemiddeld 23,50 euro voor de tongen’’, aldus een enthousiaste Johan Bais. ,,We gaan met de TX 43 door zolang we wat verdienen, en op deze manier gaat het wel lekker natuurlijk.’’

Bais houdt de moed er in, maar de stemming in de familie is ‘heel somber’. ,,Het is natuurlijk een trieste klerezooi. We zijn nu de HD 30 aan het leeghalen. Dat is niet leuk natuurlijk.’’ De HD 4 ligt al onttakeld voor het gebouw van de voormalige visserijcoöperatie. Met de HD 3 wordt de komende twee maanden nog op krabben gevist.

De sorteerinstallatie in de afslaghal wordt ontmanteld, de mijnzaal blijft nog even zo. Halchef De Groot en afslagadministrateur Wim van Belzen blijven werkzaam bij Hollands Noorden. De Groot zal het lossen in Den Helder blijven regelen, want de BRA 2, BRA 7, HD 35, HD 36 en de garnalenvloot kunnen blijven lossen in Den Helder. Van Belzen zal meer in Den Oever, de andere vestiging van Hollands Noorden, gaan werken. Pim Visser: ,,Het jaar 2023 wordt duidelijk een overgangsjaar.’’

Het geplande etentje met het afslagpersoneel, bestuur en kopers is vorige week donderdag geweest. Het was gezellig, de sfeer gemoedelijk. Visser: ,,En er werd al gesproken over een reünie.”