Ook visindustrie kampt met hoge kosten maar staat met lege handen

7 december 2022, 09:02 Algemeen

ZOETERMEER - De stijgende kosten, toenemende inflatie en krapte op de arbeidsmarkt zorgen voor druk op de visverwerkende industrie en vis(groot)handel. De Visfederatie heeft onderzoek gedaan onder haar leden om meer inzicht te krijgen in hoe dit speelt en in welke mate. Mike Turenhout van de Visfederatie geeft de eerste bevindingen.

Energiekosten

De toegenomen kosten voor energie hebben de grootste impact op de bedrijfsvoering van de visverwerkende industrie en vis(groot)handel en scoren gemiddeld een 7,2 (op schaal van 1-10). Er zijn enkele bedrijven die niet of nauwelijks problemen ondervinden met toegenomen energiekosten (5%), maar 31% van de respondenten geeft aan hier gemiddeld last van te hebben en 64% geeft aan er bovengemiddeld of enorm veel last van te hebben, waarbij 29% van de respondenten de maximale negatieve impact aangeven.

Door stijgende energiekosten stijgen indirect ook andere kosten. Denk aan salaris van personeel, kostenstijging in de logistiek, verpakkingsmateriaal, grondstoffen en hulpstoffen. Deze stijgende kosten zijn niet zomaar door te rekenen naar de klant. De prijs voor vis, schaal- en weekdieren is erg hoog en minder competitief ten opzichte van andere dierlijke eiwitten zoals kip. Veel consumenten zien hun koopkracht dalen en dreigen vis links te laten liggen. Het handelsvolume zal dan dalen.

Het kabinet wil het midden- en kleinbedrijf helpen met de Tegemoetkoming Energiekosten (TEK). Maar de energiekosten voor de Nederlandse visverwerkende industrie en visgroothandel liggen voor meer dan 80% van de bedrijven onder het voor de TEK vastgestelde energie-intensiteitspercentage van minimaal 7% van de omzet. Dit betekent dat maar een enkel bedrijf in onze sector mogelijk aanspraak kan maken op TEK-subsidie. 

Dat 40% van de visverwerkende bedrijven en vis(groot)handel in 2022 minder dan 250.000 euro euro aan energiekosten betaalt, betekent dus ook dat 60% van de bedrijven hierboven zit. De energiekosten voor 25% van de bedrijven liggen zelfs hoger dan 1 miljoen euro per jaar.

Vergeleken met 2021 zijn voor 95% van de bedrijven de energiekosten toegenomen. Voor 62% zijn deze kosten zelfs meer dan verdubbeld, en 29% van de bedrijven ziet meer dan een verdriedubbeling van de energiekosten.

Indirecte kostenstijging

De toegenomen kosten voor vis, schaal- en weekdieren heeft na de gestegen energiekosten de belangrijkste negatieve impact op de bedrijfsvoering van de Nederlandse visverwerkende industrie en visgroothandel, en scoort gemiddeld een 6,9 (op schaal van 1-10). Er is een klein aantal bedrijven dat niet of nauwelijks problemen heeft met toegenomen kosten voor grondstoffen (8%), maar 25% van de respondenten geeft aan hier gemiddeld last van te hebben en 67% geeft aan er bovengemiddeld of enorm veel last van te hebben.

Ook de toegenomen kosten voor transport hebben een grote negatieve impact op de bedrijfsvoering, en scoren gemiddeld een 6,2 (op schaal van 1-10). Ook hier zijn er bedrijven die niet of nauwelijks problemen hebben met toegenomen kosten in deze categorie (20%). Echter geeft 27% van de respondenten aan hier gemiddeld last van te hebben, en 53% geeft aan er bovengemiddeld of enorm veel last van te hebben.

De kostentoename in andere zaken, zoals personeel, opslag en hulpstoffen hebben ook een negatieve impact op de industrie. Deze ligt gemiddeld lager dan de eerder genoemde posten. Maar voor bedrijven individueel kunnen deze kosten wel degelijk een enorme impact met zich meebrengen.

Door de toegenomen directe en indirecte kosten door energie staan de marges en winstgevendheid van veel bedrijven onder druk. Klanten gaan trager betalen en kredietverzekeraars geven moeilijker kredietlimieten af of trekken deze in.

Personeel

Personeelsproblemen scoort gemiddeld het cijfer 6,28 (op schaal van 1-10). Er is een klein aantal bedrijven dat niet of nauwelijks problemen heeft met personeel (11%). Van de respondenten geeft 40% aan hier gemiddeld last van te hebben en 49% geeft aan er bovengemiddeld of enorm veel last van te hebben.

Er spelen hier verschillende zaken. De werkdruk van het personeel op de werkvloer neemt toe om de noodzakelijke productie te draaien. Dit zorgt voor oververmoeidheid, stress en burn-out-klachten. 

Bij meerdere bedrijven kunnen niet al de productielijnen meer blijven draaien. Verder is het lastig goed gekwalificeerd personeel te vinden, wat leidt tot kwaliteitsproblemen binnen de bedrijven. En personeel dat je wilt behouden of aantrekken moet je meer betalen.

Niet goed afgestemd

Visfederatie-voorzitter Guus Pastoor: ,,Vooralsnog staat de verwerkende sector met lege handen als het om steun gaat. De TEK-regeling is niet goed afgestemd op onze behoeften en daardoor voor de meeste bedrijven niet te gebruiken. Vanuit het Brexit-fonds (BAR) is er nog geen specifieke toedeling van geld aan onze sector, en van de gelden uit het Europese visserijfonds EMFAF is ook nog geen zicht op steun. Maar de beide fondsen staan wel degelijk open voor mogelijke regelingen voor de visverwerkers. We moeten onze concurrentiekracht en ons innovatievermogen versterken. Er zijn genoeg ondernemers met ideeën en die willen vooruit. Die ondernemers kunnen we een handje helpen met innovatieregelingen. Daarover gaan we in gesprek met het ministerie.”

Webinar EUMOFA over kosten van grondstoffen

BRUSSEL – De stijgende kosten van grondstoffen voor de visverwerkende industrie en de aquacultuur vormen het onderwerp van een webinar van EUMOFA op donderdag 15 december.

EUMOFA staat voor European Market Observatory for fisheries and aquaculture, en verzamelt en interpreteert een enorme hoeveelheid data van de vismarkt van de EU. Het webinar van 15 december gaat over de stijgende kosten van ‘raw materials’. Sprekers zijn voorzitter Guus Pastoor van de Europese koepel AIPCE, de Ierse Catherine McManus van MOWI en de Duitser Jürgen Pauly van Globus.

Voor meer informatie: www.eumofa.eu.