Noordzeedagen in Wageningen
Biodiversiteit in steeds vollere Noordzee
WAGENINGEN – Er was slechts een handjevol visserijvertegenwoordigers, maar de visserij kwam regelmatig voorbij op de Noordzeedagen in Wageningen vorige week donderdag en vrijdag. Het thema dit jaar: Biodiversiteit in de Noordzee – dilemma’s en keuzes in kaart. Auke van Slooten en Ben Scholten blikken terug.
De Noordzeedagen is een jaarlijks terugkerend tweedaags congres waar wetenschappers, beleidsmakers, het bedrijfsleven, ngo’s en andere belanghebbenden elkaar ontmoeten en informatie delen die betrekking heeft op onderzoek, beheer en gebruik van de Noordzee. Het event wordt georganiseerd door Wageningen Marine Research, samen met NIOZ, TNO, Deltares en RWS, en vond dit keer plaats in het nieuwe Omnia-gebouw op de Wageningen Campus.
Donderdag was er een plenair ochtendprogramma, met in de middag parallelle werksessies. Vrijdag waren er na een mini-symposium ook weer werksessies. De dagen werden plenair afgesloten.
Auke van Slooten
(Visserijschool Urk):
,,Het waren mooie dagen met verschillende lezingen en workshops. Maar wat mij het eerste opviel was dat er bijna niemand van de visserij aanwezig was. Een afgevaardigde van Cornelis Vrolijk en ikzelf, dat was eigenlijk alles. Vissersbond en PFA waren wel aanwezig. De dagen waren wel degelijk interessant voor de visserij. Op het kleine stukje Noordzee staat de komende jaren heel wat te gebeuren. Bijvoorbeeld van 4,5 GW aan windmolens nu naar 70 GW in 2050, van 15 miljoen kuub zandwinning nu naar 240 miljoen kuub in 2100 op jaarbasis en van 30 miljard kubieke meter olie en gas naar 17 miljard kubieke meter per jaar in 2027. Dat betekent dat de Noordzee steeds krapper wordt, met name voor de visserij.
Tijdens de verschillende lezingen werd op diverse thema’s ingegaan. Bijvoorbeeld: voedselweb in de Noordzee, digitalisering, MONS-project, Natura 2000-doelstellingen halen, innovatie in biodiversiteit, impact van onderwatergeluid op de Noordzee, biologische data, gouvernance, internationale samenwerking op de Noordzee, verdienen als visser in de toekomst en nog vele andere onderwerpen.
Studies tonen aan dat op plekken waar zand gewonnen wordt (bagger) de biodiversiteit in de bodem een knauw krijgt, waardoor er veel minder bodemleven voorkomt. Onderzoeken naar impact van windmolens op bodemleven toont aan dat de biodiversiteit in windparken veel anders is als daarbuiten. Soms ook met negatieve resultaten. Effect van bodemvisserij is onderzocht. Studies tonen aan dat bodemvisserij ook een positief effect op de bodem kan hebben.
Op de vrijdag werd ons (Ben Scholten, Pieter Kaptein en Auke van Slooten) gevraagd om een workshop te geven over verdienen als visserij in de toekomst. Hier kwamen leuke projecten uit. We verdeelden de aanwezigen in drie groepen en lieten hen een verdienmodel maken voor de visserman. Na de tijd moesten ze hun plan presenteren aan elkaar. Arie Mol van RVO koos de winnaar uit.
De drie groepen hadden de volgende plannen bedacht:
Groep 1: Flexibel bedrijf (met het idee om kotters ook in te kunnen zetten voor de koopvaardij als bijvoorbeeld guardvessel of crewtender voor windparken).
Groep 2: Zee-ondernemer (met het idee om zeewierboerderijen op te starten, zodat de visserman ook iets in aquacultuur kon doen).
Groep 3: Data-vissen (met het idee om kleinere kotters uit te rusten met sensoren, om ook de data als bijvangst aan land te zetten).
Arie Mol vond dat alle drie de groepen winnaars waren, en riep de aanwezigen op om zich aan te melden voor het VIN (Visserij Innovatie Netwerk).’’
Ben Scholten
(Nederlandse Vissersbond):
,,Tijdens de eerste dag van de Noordzeedagen heb ik samen met Florentine van der Wind (ministerie EZK) en Heleen Vollers (Stichting De Noordzee) een Fishbowl-gesprek gehouden. Een Fishbowl is een discussievorm waarbij in dit geval de volgende vraag centraal stond: hoe omgaan met de snelheid van veranderingen op de Noordzee?
Vanuit de visserij bracht ik tijdens de discussie naar voren dat ook de veranderingen in de visserij snel gaan, maar dat zonder perspectieven de omschakeling naar een toekomstbestendige visserij niet van de grond komt. Juist ook perspectief in de vorm van ruimte op zee. De ruimte op de Noordzee is schaars voor de grote ambities.
Ik riep op om daar verstandig mee om te gaan en het ruimtegebruik te optimaliseren, zodat er bij ontwikkeling van windparken rekening wordt gehouden met rijke visgronden. Zorg voor een gebiedsgerichte aanpak zoals we dat ook aan land kennen. Tevens riep ik op om (meer) in te zetten op meervoudig ruimtegebruik. Kortom: natuur in windparken, visserij in windparken.
Daarnaast sprak ik de zorg uit over het feit dat grootschalig onderzoek naar de effecten van windparken op de biodiversiteit nog niet zijn afgerond, maar dat er al wel keuzes worden gemaakt en beleid bepaald. Een goede staat van de biodiversiteit op de Noordzee is cruciaal voor de visserijbedrijven, omdat dit het natuurlijke kapitaal is waar zij van oogsten.''
De volgende Noordzeedagen worden georganiseerd door het NIOZ op Texel op 28-29 september 2023.
