Vergelijking tussen tongsortering en inzet inspectievaartuig
‘Barend Biesheuvel' binnen, meer binnenzakken
TILBURG – Als de ‘Barend Biesheuvel’ binnen ligt, wordt er op de kottervloot duidelijk meer gebruik gemaakt van binnenzakken of touwtjes om met te nauwe mazen extra (kleine) tong te vangen. Dat blijkt glashelder uit onderzoek van Tilburg Universiteit.
Het onderzoek van de Universiteit Tilburg maakt onderdeel uit van de bredere publicaties ‘De visketen in beeld’, ‘Fraudebeeld visserijketen’ en ‘Integrale ketenanalyse van de visketen’ van de NVWA, die door de ministers van LNV en VWS naar de Tweede Kamer zijn gestuurd.
Samen met een Engelse college-wetenschapper (University of Reading) leverde econoom Ben Vollaard – verbonden aan de Universiteit Tilburg - een bijdrage aan het fraudebeeld. Meer specifiek: het gebruik van te kleine mazen in de tongvisserij. Vollaard: ,,Vanwege de lage pakkans zijn er zeer weinig geconstateerde overtredingen, maar er zijn manieren om de werkelijke schaal van fraude boven water te halen.’’
Het vermoeden van fraude met maaswijdtes was er al breed. Tilburg Universiteit claimt daar aan de hand van vrijelijk beschikbare gegevens van de visafslagen plus de vaarschema’s van het controlevaartuig ‘Barend Biesheuvel’ nu ook hard bewijs voor op tafel te leggen. In de weken wanneer de ‘Barend Biesheuvel’ in de haven blijft liggen, blijkt de tongsortering op de visafslagen namelijk gemiddeld kleiner te zijn dan in aansluitende weken wanneer het inspectievaartuig op zee actief is.
Tilburg Universiteit analyseerde de gegevens over de jaren 2017 tot en met 2019: verkoopgegevens van de afslagen, inzet van de ‘Barend Biesheuvel’ en meteorologische gegevens. Alle vergelijkingen zijn gebaseerd op 41 weken dat het inspectievaartuig op zee ingezet werd plus 37 daaraan voorafgaande of daaropvolgende visweken zónder controles.
Significant
,,We vinden dat inzet van het inspectieschip gemiddeld genomen het aandeel van de kleinste categorie maatse tong in het totale vangstgewicht van maatse tong verlaagt. Het gaat om een statistisch significante daling. Een daling in het aandeel vis in de kleinste categorie moet samengaan met een stijging in een of meer andere categorieën. Deze stijging vinden we terug in de categorieën middel en middel-groot. Vissers op tong verraden hiermee strategisch gebruik van netten met te kleine illegale maaswijdte’’, stelt onderzoeker Ben Vollaard. ,,Op basis van de resultaten is af te leiden dat dit frauduleuze gedrag niet beperkt is tot een paar ‘rotte appels’. We schatten dat 18 procent van de schepen fraude met maaswijdte laat afhangen van de wekelijkse variatie in de pakkans. Dit komt bovenop het onbekende aandeel vissersschepen die los van deze variatie in de pakkans fraude plegen. We werken een manier uit om verborgen frauduleus gedrag van vissers op te sporen, zonder deze met een inspectie daadwerkelijk te constateren. Dit is een belangrijke stap, omdat een inspectie op zee niet eenvoudig is en zelden hard bewijs van een overtreding oplevert.’’
Tekenend is dat bij verrassingsinspecties op zee het zo goed als altijd ‘raak’ is. Maar vissers verrassen lukt de NVWA overigens niet vaak, omdat schippers elkaar informeren over de locatie van de ‘Barend Biesheuvel’ op zee.
In eigen nadeel
In overeenstemming met Brits historisch onderzoek wordt gesteld dat met een te hoge visserijdruk op (ondermaatse) vis de vissers hun eigen graf graven, terwijl er juist zoveel kansen liggen met de vraag naar eiwitrijk voedsel.
Naleving van de maaswijdteregulering is volgens de onderzoekers in het belang van de vissers als groep. Want vissen met te kleine mazen resulteert in veel extra bijvangst van ondermaatse vis. Het aantal extra gevangen ondermaatse tongen blijkt uit onderzoek al snel zeven keer groter te zijn dan het aantal extra gevangen maatse tong. Bij schol zijn de cijfers nog veel ongunstiger, dan gaat het om een factor van bijna twintig bij het vissen met te nauwe mazen. Kortom: door minder ondermaatse vis te vangen zouden vangsten op middellange termijn voor iedereen rijker worden, aldus de wetenschap.
,,Dat voordeel is te behalen zonder dure, ingewikkelde innovaties in visserijtechnieken, waar nu veel aandacht naar uitgaat. Over het verlies van maatse tong uit een net van 80 mm wordt veel geklaagd, maar bedenk dat je hiermee uiteindelijk met z’n allen beter af bent. Nu meer jonge vis laten zwemmen is straks meer vangen’’, aldus Vollaard, die op basis van harde data ook de stelling verdedigt dat er zonder gebruik van binnenzakken meer kilo’s grotere en dus duurdere tong in de markt gezet wordt.
Niet lang geleden riep de belangenvereniging van kottervissers vissers op om jonge tongetjes te sparen en elkaar desnoods daarop aan te spreken, toen in 2019 volgens de wetenschap de sterkste jaarklas tong ooit geboren was maar vervolgens sterk omlaag bijgesteld bleek te moeten worden. ,,Het lijkt dus niet te helpen”, concludeert Vollaard. ,,En als de vissers het niet onderling weten te regelen, dan maar door meer en betere controles. Dat helpt vissers die zich wel aan de regels houden; zij lijden onder deze concurrentievervalsing.’’
