Antwoorden Staghouwer op Kamervragen over Wnb-vergunning en stikstofdepositie

Aan de normen voldoen of staken

DEN HAAG – Garnalenvissers zijn zelf verantwoordelijk voor een deugdelijke vergunningaanvraag om volgend jaar in Natura 2000-wateren te mogen blijven vissen. De daarbij vereiste stikstofreductieopgave is een verplichting op grond van de Europese Habitatrichtlijn. Garanties om te kunnen blijven vissen worden door de overheid niet gegeven.


De ministers Staghouwer (LNV) en Van der Wal-Zeggelink schrijven dat in antwoord op kritische vragen van de VVD-Kamerleden Valstar en Van Campen. ,,De datum van 1 januari 2023 is al geruime tijd bekend bij de sector en ik ga er  dan ook van uit dat de sector per die datum voldoet aan de geldende stikstofnormen, dan wel haar activiteiten staakt tot zij wel kan voldoen aan de geldende normen. Ik ben dan ook niet bereid een uitzondering te maken voor de vissers als het gaat om de datum van de nieuwe natuurvergunning’’, aldus de bewindslieden.

De twee Kamerleden waren in de pen geklommen na een publicatie in de Provinciaal Zeeuwse Courant in februari dit jaar. Eddie Sinke (YE 138-YE 238) luchtte tijdens een werkbezoek van SGP-Statenleden zijn hart over de stikstofregels, hoge kosten en een onbegrijpelijke urenregeling. Sinke kan de waanzinnige regelingen niet meer uitgelegd krijgen en vreest dat de kustvisserij de nek wordt omgedraaid. Twee maanden na dato zijn de antwoorden op de vragen binnen.

De vigerende vergunning op grond van de Wet natuurbescherming voor de kustvissers verloopt op 1 januari 2023. ,,Omdat significante gevolgen voor Natura 2000-gebieden door de garnalenvisserij niet zijn uit te sluiten, is een nieuwe vergunning nodig. Stikstof is een belangrijk aspect binnen de toetsing op grond van de Wet natuurbescherming’’, aldus minister Staghouwer. ,,Wanneer het ministerie een ontvankelijke en goed onderbouwde vergunningaanvraag met een passende beoordeling ontvangt, kan een collectieve of individuele natuurvergunning worden verleend. De stikstofvereisten zijn mogelijk van invloed op de keuze die de sector hierin kan maken.’’


Helder kader?

Vissers en hun bestuurders zijn al twee jaar bekend met dit hoofdpijndossier. In voorbereiding op de aanvraag van een nieuwe Wnb-vergunning heeft de Nederlandse Vissersbond namens de gezamenlijke producentenorganisaties na lang overleg eind vorig jaar bureau Wing en TNO opdracht gegeven onderzoek te doen naar de bijdrage van de garnalenvloot aan stikstofdepositie. Voor het onderzoek zijn de AIS-data van de kotters opgevraagd. Bestuurders zijn nog in afwachting van de uitkomst van de complexe berekeningen.

In hun Informatiebulletin Garnalenvisserij van maart meldt de Vissersbond dat er nog veel onduidelijk is over de aanpak van de stikstofproblematiek, en dat samen met Delta Zuid veelvuldig aan het ministerie van LNV om een helder kader is gevraagd. ,,Daarvoor is geduld nodig geweest. Maar de vragen blijven alvorens we een gedegen advies kunnen uitbrengen aan onze leden. Want welke investering - bijvoorbeeld in een schonere motor - is nodig om voor hoe lang zekerheid te krijgen en hoeveel visuren levert dat dan op in Natura 2000-wateren? Dat weten we niet. Daarvoor is de uitkomst van het Wing/TNO-onderzoek dringend gewenst. Voorts staan er nog vragen open over de subsidiedatum, anders kan men niet beginnen met aanpassingen’’, zegt voorzitter Johan Nooitgedagt.

De VVD-Kamerleden vragen of het rechtvaardig is dat garnalenvissers onder stoom en kokend water een vergunningsaanvraag moeten doen, terwijl het volgens hen tegelijkertijd de overheid is die in gebreke blijft en het onduidelijk is op welke manier de vergunningaanvraag gaat worden getoetst. Staghouwer schrijft dat beeld niet te delen. Er is al meer dan een half jaar overleg tussen het ministerie en de sector. Daarbij is LNV duidelijk over de geldende kaders, aldus Staghouwer.

Staghouwer en Van der Wal-Zeggelink: ,,Op meer sectorspecifiek niveau moet de garnalensector zelf in de context van haar vergunningaanvraag op grond van de Wet natuurbescherming met AERIUS Calculator als objectief en wettelijk voorgeschreven rekenmodel haar activiteiten analyseren. De sector is momenteel zelf al bezig deze berekeningen te maken en kan zich daarmee tijdig een beeld vormen van hoe haar activiteiten zich gaan verhouden tot het moeten voldoen aan het vereiste dat voorkomen moet worden dat significant negatieve effecten op de natuurlijke kenmerken van de betrokken Natura 2000-gebieden kunnen optreden.

In de context van de Wnb-beoordeling en eventuele vergunningverlening op die basis wordt van een visser gevraagd om zijn uitstoot te berekenen en de effecten daarvan op de relevante beschermde natuurwaarden in beeld te brengen. Er wordt niet gevraagd zijn uitstoot bij te houden, wel zal middels een registratie van de gerealiseerde draaiuren van de motor toezicht gehouden worden. De in AERIUS Calculator ingevoerde draaiuren, die ook onderdeel vormen van de vergunningaanvraag, dienen in de praktijk niet overschreden te worden. Met een overschrijding van die vergunde ruimte kunnen immers significant negatieve effecten op de natuurlijke kenmerken van de betrokken Natura 2000-gebieden niet uitgesloten worden. Binnen het lopende verbetertraject van de black box is bovenstaande (het registreren en monitoren van de ‘draaiuren’ van de motor) dan ook een belangrijk aandachtspunt.’’

LNV werkt momenteel een subsidieregeling uit voor garnalenvissers die technische maatregelen gaan nemen om de stikstofuitstoot te verminderen. Ook wordt de sector ambtelijk ondersteund in de stappen ten behoeve van een vergunningaanvraag.


Provincies

De minister voor Natuur en Stikstof is bevoegd gezag om te beslissen op de aanvraag om een Wnb-vergunning. De provincies en de minister van Infrastructuur en Waterstaat, die de betrokken Natura-2000 beheren, dragen zorg voor de staat van instandhouding van de gebieden. Ze treffen maatregelen om de stikstofbelasting in de gebieden terug te dringen, in aanvulling op het maatregelenpakket dat is vastgesteld om de doelstellingen uit de Wet stikstofreductie en natuurverbetering te halen. 




Katalysator

TEXEL - Als de garnalensector niet in beweging komt om schadelijke NOx-uitstoot en stikstofdepositie te reduceren blijven er in de nieuwe Wnb-vergunning maar weinig dagen over om te kunnen blijven vissen in Natura 2000-wateren. Voor de Texelse voorman Maarten Drijver is dat glashelder. Alternatieve schonere brandstoffen gaan op korte termijn geen soelaas bieden, terwijl de lopende vergunning eind dit jaar afloopt.

De Noordkop-PO’s hebben daarom een in nabehandeling van uitlaatgassen gespecialiseerde bedrijf in de arm genomen voor een proef met een katalysator. De TX 33 heeft zo’n SCR-installatie sinds vorige week in de schacht staan om uitlaatgassen te wassen, de WR 54 is volgende week ook operationeel. Metingen moeten duidelijk maken hoeveel NOx daarmee gereduceerd wordt en hoeveel extra visuren zo’n operatie gaat opleveren.



Kamer-

vragen

Enkele van de 18 Kamervragen van Valstar en Van Campen: ,,Deelt u de mening dat het niet reëel en rechtvaardig is dat er van garnalenvissers wordt gevraagd om onder stoom en kokend water een vergunningsaanvraag te doen, terwijl het tegelijkertijd de overheid is die in gebreke blijft? Kunt u toelichten op welke manier een garnalenvisser inzichtelijk kan maken hoeveel stikstof de kotter uitstoot? Op welke termijn kunt u duidelijkheid geven aan de sector over de benodigde stikstofreductieopgave? Hoe gaat u de vissers ondersteunen in de stikstofreductieopgave? Wat gaat u doen om de zorgen van garnalenvissers weg te nemen en ervoor te zorgen dat zij zo spoedig mogelijk de garantie krijgen dat zij ook in 2023 kunnen blijven vissen? Kunt u toezeggen dat alle 250 garnalenvissers gegarandeerd kunnen blijven vissen? In welke mate bent u met provincies bereid om te zorgen dat er een stappenplan komt voor vissers om op termijn aan de geldende stikstofnormen te kunnen voldoen in plaats van een onhaalbare deadline te stellen op 1 januari 2023?’’



Black-box

LNV-minister Staghouwer: ,,Momenteel wordt gewerkt aan het fraudebestendig maken en technische optimalisatie van de black box-systemen voor de garnalenvissers die straks zelf het verschil kunnen monitoren tussen wel of niet vissen en vaaractiviteiten; daarmee is dit systeem straks optimaal ondersteunend in het toezicht op de aan te vragen Wnb-vergunning(en). Deze geoptimaliseerde black box is ook in de toekomst relevant voor een adequaat toezicht op en handhaving van andere visserijsectoren.''