Europese Commissie laat staatssteunregels los en geeft lidstaten ruimte

Geen woorden maar daden om massale sanering van de kottervloot te voorkomen

BRUSSEL/DEN HAAG – De Europese Commissie geeft lidstaten toestemming om het bedrijfsleven los van staatssteunregels te helpen. Lidstaten mogen financiële compensatie toekennen aan vissers, kwekers en visverwerkers voor gederfde inkomsten als gevolg van ernstige marktverstoring door de oorlog in de Oekraïne. Visserijbestuurders dringen er bij het ministerie van LNV op aan om de mooie woorden van de Europese Commissie om te zetten in daden en zo te voorkomen dat de kottervloot zich straks massaal aanmeldt voor de sanering.


LNV-minister Staghouwer betuigde vorige week in de Landbouw- en Visserijraad zijn steun voor een voorstel om alle mogelijkheden voor steun aan het bedrijfsleven door de Europese Commissie te onderzoeken. Heel breed werd in Brussel duidelijk gemaakt dat door de Russische agressie de hele EU-vissersvloot vrijwel onrendabel is geworden, en dat ook de visindustrie getroffen wordt door extra logistieke en transportkosten en gestegen energie- en grondstofkosten.


35.000 euro

De Europese Commissie activeerde daarop gelijk een ‘Tijdelijk Crisiskader’, waarbij lidstaten wordt toegestaan bedrijven in de landbouw-, visserij- en aquacultuursector 35.000 euro toe te kennen en overige getroffen bedrijven maximaal 4 ton. Naast dit beperkte steunbedrag wordt voorzien in liquiditeitssteun (staatsgaranties plus gesubsidieerde leningen) en apart compensatie voor de uitzonderlijk hoge energieprijzen om de bedrijven overeind te houden en economische activiteit te verzekeren. 

Hier bovenop kwam de Europese Commissie vrijdag met berichtgeving over verlichting en compensatiemogelijkheden voor gederfde inkomsten van vissers, kwekers en handelaren plus ‘opslagsteun’ voor producentenorganisaties. Opnieuw werd expliciet vergoeding van extra energiekosten genoemd. Visserijcommissaris Virginijus Sinkevicius zei daar in een commentaar wel bij dat deze noodmaatregelen op geen enkele manier een belemmering mogen zijn voor een structurele energietransitie in de visserij.

Een LNV-woordvoerder zei dinsdag dat de ministers alle voorstellen en maatregelen van de zijde van de Europese Commissie nog aan het bestuderen waren alvorens besluiten te nemen over de nationale invulling.

Van de kant van het ministerie van LNV is de afgelopen weken meermalen begrip uitgesproken richting visserijbestuurders voor de crisis waarin de sector verkeert en die door recordhoge brandstofprijzen als gevolg van de oorlog is verzwaard.


Dramatisch

Vissersbond, Delta-Zuid en VisNed hebben in een gezamenlijke brief aangedrongen op daden en op korte termijn over de brug te komen met de financiële hulp die de Europese Commissie noemt.

De toestand in de aanvoersector wordt dramatisch genoemd. Het kan niet zo zijn dat het grootste deel van de kottersector in de sanering geraakt, aldus de visserijorganisaties. De bestuurders wijzen als voorbeeld hoe het kan naar Frankrijk, waar vissers heel snel financieel geholpen zijn in de brandstofprijscrisis. Bovendien staat bij de Franse vissers de nadeelcompensatie vanuit het Brexit-fonds ook al op hun rekening.

De hoop is er op gevestigd dat niet alleen voor de korte termijn vissers op zee kunnen blijven, maar ook dat op langere termijn zinvolle investeringen kunnen worden gedaan. Bouwtekeningen liggen klaar voor een verduurzamingsslag, maar met het huidige toekomstperspectief is er geen bank die de deur open zet voor vissers. ,,Wij pleiten voor het voortbestaan van voedselzekerheid (van nabij) uit de ons omringende wateren waar we de visrechten voor hebben. Het taboe op subsidie en ondersteuning op nieuwe motoren moet in de EU doorbroken worden. Dat het allemaal kleinschaliger moet en minder afhankelijk van de ‘oude energiedragers’ is ons wel duidelijk. Een tandje minder zal moeten, maar we moeten wel onze vangstrechten kunnen benutten. Dat onze Nederlandse kottersector een toekomst moet hebben is toch iets wat we van dit kabinet mogen verwachten?’’

In het zogeheten aanvoeroverleg met LNV komende dinsdag staat het schrijven van de visserijorganisaties op de agenda.


Afgelopen week bleven er opnieuw zo’n 45 kotters in diverse havens liggen, ondanks de binnen de keten overeenkomen toeslag die de handel per kilo vis via de afslagen betaalt. Schipper-eigenaren die alles overwegende toch naar zee gaan, doen dat ook om te voorkomen dat ze straks ‘alleen in de kotterbus zullen zitten’ en nemen daarom nu verliezen op de koop toe.

De gasolieprijs voor de kotters daalde afgelopen week van 1 euro naar 82 eurocent per liter.