Brexit Adjustment Reserve (BAR): 200 miljoen voor drie regelingen in de visserij

BAR veel geld voor sanering kottervloot

DEN HAAG – Het kabinet trekt uit de zogeheten Brexit Adjustment Reserve (BAR) een bedrag van maximaal 200 miljoen euro uit voor de visserij. Daarvan is een heel groot bedrag voor een saneringsregeling opgenomen: 155 miljoen euro.


Het ministerie maakte dat afgelopen weekend bekend. Binnen de BAR-verordening krijgt de visserijsector extra aandacht. ,,Voor onze vissers heeft Brexit directe gevolgen, terwijl we in Nederland ook in de toekomst willen blijven genieten van alles wat deze sector ons brengt. En ook de vissers willen vooruit. De komende periode komt 200 miljoen beschikbaar waarmee vissers die getroffen zijn zich kunnen aanpassen aan de nieuwe situatie als gevolg van de Brexit. Dit helpt de visserijsector verder naar een duurzame en toekomstbestendige vloot. En ik ga de komende periode samen met de vissers het gesprek over de toekomst aan’’, zegt LNV-minister Henk Staghouwer.


Verrassend

Het saneringsbedrag is verrassend hoog, ruim het dubbele van het bedrag waarover de afgelopen jaren is gesproken en ook op papier stond. Het bedrijfsleven heeft daar ook niet om gevraagd, wel om meer geld voor innovatie en financiële compensatie van vissers die quota zijn kwijt geraakt als gevolg van de Brexit.

Twee jaar geleden bij de presentatie van de Kottervisie werd een saneringsbedrag van 74 miljoen euro in het vooruitzicht gesteld, met een scenario om 25 tot 40 Noordzeekotters uit de vaart te kunnen nemen. Uitgaande van dat scenario voor een mix van grote en Eurokotters zouden voor 155 miljoen euro dan wel 50 tot 85 vissersvaartuigen kunnen worden gesaneerd. Dat zou een gapend gat slaan in het vlootbestand van de pakweg 150 Noordzeekotters onder Nederlandse vlag (exclusief garnalenvloot).

Ter vergelijking: de laatste saneringsregelingen waren in 2005 en 2008, toen samen 52 vaartuigen voor een totaalbedrag van 54 miljoen euro door de overheid uitgekocht werden.


Afstemming met EC

Het ministerie van LNV wijst er desgevraagd op dat de overheid voldoende middelen beschikbaar wil hebben als zich vissers melden voor sanering. Voorop staat dat het om een vrijwillige sanering gaat. Als het bedrag niet op gaat, dan komen de middelen beschikbaar voor ‘andere doeleinden’, aldus een woordvoerder van LNV. 

In welke mate vissers gebruik gaan maken van de saneringsregeling zal volgens LNV mede afhangen van de voorwaarden. Daar vindt nog afstemming over plaats met de Europese Commissie. Over saneringsbedragen per vaartuig dan wel BT wordt nog niets openbaar gemaakt, want eerst moet goedkeuring van ‘Brussel' worden afgewacht.

Op de jaarvergadering van de PO-Urk zei voorman Geert Meun er vanuit te gaan dat de 155 miljoen voor sanering niet volledig benut gaat worden, hoewel de nood hoog is. De sectorbestuurders zullen zich voor ondernemers die willen doorgaan blijven inzetten voor financiële compensatie voor structureel verlies van vangstrechten als gevolg van Brexit. Als voorbeeld werd gewezen op Denemarken. Die lidstaat keert honderd miljoen euro uit aan de vissers, weet Meun. 


Vissers die doorgaan

Uit het BAR-fonds stelt het kabinet in totaal 500 miljoen euro beschikbaar voor Nederlandse ondernemers en vissers die te maken hebben met negatieve gevolgen van de Brexit. Dat geld is beschikbaar gesteld door de Europese Unie en bedoeld om ondernemers te ondersteunen in de omschakeling naar de nieuwe situatie waarbij het Verenigd Koninkrijk niet langer deel uitmaakt van de EU.

Voor door de Brexit getroffen vissers komen drie regelingen. De sanering heeft feitelijk als doel om de balans te herstellen na verlies van vangstmogelijkheden voor Nederlandse vissers als gevolg van het overhevelen van quota naar het VK. Daarnaast komen er ter overbrugging een stilligregeling en een liquiditeitsregeling voor vissers om zich aan de nieuwe situatie na Brexit aan te kunnen passen. De laatste twee regelingen zijn er alleen voor door Brexit geraakte vissers die willen doorgaan.

Eigenaren van vissersvaartuigen kunnen subsidie aanvragen voor het tijdelijk stilliggen van hun vaartuig in de jaren 2021, 2022 en 2023. Voor deze stilligregeling is 33 miljoen euro gereserveerd. En via de liquiditeitsregeling kunnen vissers een tegemoetkoming krijgen voor inkomsten die ze in het eerste kwartaal van 2021 hebben misgelopen. Voor het verkrijgen van steun geldt dat er ten minste 30 procent omzetverlies moet zijn geweest en dat het verlies aantoonbaar en direct Brexit-gerelateerd is. Daar is 12 miljoen euro voor beschikbaar.

Alleen vaartuigen die direct getroffen zijn door Brexit komen in aanmerking voor de maatregelen. Omdat het hier om staatssteun gaat is toestemming van de Europese Commissie nodig. De Redersvereniging is van plan alleen gebruik te maken van de stilligregeling. Die zou afgepast worden op de pelagische vloot, maar het budget daarvoor is teleurstellend, aldus voorzitter Tim Heddema. Zelf hadden de reders een bedrag van 48 miljoen euro berekend, mede in het licht van de 26 procent van het makreelquotum dat moest worden ingeleverd.


 Brede bedrijfsleven

Door Brexit heeft een groot aantal bedrijven zich moeten aanpassen aan andere wet- en regelgeving om zaken te blijven doen met het Verenigd Koninkrijk. Voor hen ontwikkelt het ministerie van EZK subsidieregelingen om tegemoet te komen in Brexit-gerelateerde kosten. Het gaat dan om kosten voor bijvoorbeeld voorlichtingscampagnes, douanegerelateerde opleidings-, ICT- en advieskosten en tijdelijke inhuur van extra transportmaterieel. Voor de twee subsidieregelingen is 268 miljoen euro gereserveerd.

Daarnaast ondersteunt de RVO ondernemers die dat willen bij het ontdekken van nieuwe markten via het zogenoemde internationaliseringsprogramma. Deze steun kan op individuele basis en op sectorniveau plaatsvinden. Hier is 32 miljoen euro voor gereserveerd.

Vanuit de BAR stelt de Europese Commissie in totaal 886 miljoen euro beschikbaar aan Nederland. Voor dekking van publiek gemaakte overheidskosten om Nederland voor te bereiden op het vertrek van het VK uit de EU wordt door het kabinet zo’n 364 miljoen euro uit het BAR-fonds gereserveerd.


Voor meer informatie over de Brexit Adjustment Reserve: www.rvo.nl/bar.