Dagboek van een Visserman - Week 12 - 2023

Binnen het gezin van een visserman is het soms moeilijk plannen. Weer en wind bepalen vaak de tijden. Als garnalenvisser heb je gelukkig te maken met het weekendverbod, zodat - als het visgebied Nederlands water betreft - de weekenden ook echt weekenden zijn. In de winter, als de visserij voor ons als Noordzeegarnalenvisser vaak in de Duitse Bocht plaatsvindt, is het plannen van activiteiten buiten de visserij om aardig moeilijker. In overleg had m’n vrouw Foske, die werkzaam is in het onderwijs (VMBO Engels/Nederlands en Nederlands aan minderjarige asielzoekers), in het eerste weekend van de voorjaarsvakantie een tripje naar Londen geregeld. Tijdens deze reis stond het bijwonen van zowel een Premier League voetbalwedstrijd als ook een rugbywedstrijd op het programma. Het vertrek stond gepland op donderdag 23 februari, zodat we onze visserijplanning hierop hadden aangepast. Het was de bedoeling om in de weken 7 en 8 een overweekse reis te maken, dat wil zeggen: maandag 13 februari vertrek en woensdag 22 februari weer naar huis, waarbij we dan twee visreisjes konden maken. 

De planning was goed, maar de wind gooide roet in het eten. We begonnen week 7 op het bestek waar we deze winter vaker hebben gelegen: op de gronden van de Jade en de Weser. De visserij was niet geweldig, iets wat ook wel in de lijn van de verwachtingen lag, want er was hier het hele voorgaande weekend visserijactiviteit geweest. 

Gebiedssluitingen

De volgende ochtend, na nog een schemertrek gedaan te hebben, stomen we noord-in richting het Meerwind windpark dat noordwest van Helgoland ligt. Dit windmolenpark heeft samen met het Windpark Amrumbank, wat er tegenaan ligt, een oppervlakte van 200 vierkante kilometer; iets groter dan de stad Groningen. Het is een gebied dat tot een jaar of wat geleden nog gewoon bevist kon worden en tot de betere winterbestekken behoorde. Ten noordwesten van dit Meerwind windpark wordt een zeegedeelte gesloten voor de visserij dat tien keer groter in oppervlakte is dan de stad Groningen. De sluiting van dit gebied en een gebied ten noorden hiervan zou eigenlijk op 8 maart gaan plaatsvinden, maar is uitgesteld tot 1 mei dit jaar. De sluiting van een stuk zee ten noordwesten van de Amrumbank gaat per 8 maart wel gewoon door. 

Al met al wordt het er allemaal niet beter op voor de garnalenvissers en dit is natuurlijk lang niet alles wat ons nog boven het hoofd hangt. Naast deze sores heb je als visserman ook met zaken te maken die er gewoon bij horen, zoals het weer. En tegenvallend weer zorgde ervoor dat we van onze planning afweken en donderdag 16 februari met 81 kisten in het ruim richting Cuxhaven stoomden om te lossen op een vrachtwagen van Vebatrans. Omdat de verwachtingen voor de komende dagen harde wind en storm aangaven, stapten we in de auto naar huis.

Katalysator

Voor week 8 werd er een nieuwe planning gemaakt, waarbij ik thuis zou blijven en Alfred met Durk Buurmans, die opvarende is op de ZK 23 van Willem Jan Visser, een reisje zou maken. De ZK 23 staat op de wal bij NG-Shipyards voor groot onderhoud, zodat Durk tijd had. Het weer knapte dinsdag 21 februari op, zodat de kotter die dag naar zee ging. 

Zelf had ik even wat tijd voor andere zaken, zoals boekhouding en het regelen van de subsidie-aanvraag voor een SCR-installatie (katalysator). Dit regelen is nogal een klusje, omdat er verschillende formulieren moeten worden ingevuld en er ook aardig wat gegevens moeten worden bijgevoegd. Gelukkig is het allemaal gelukt en ligt de aanvraag bij RVO. Ook heb ik met de aanhangwagen twee strengen klossen bij de Technische Dienst van onze coöperatie opgehaald, zodat we de oude kunnen vervangen. 

Woorden en daden

Van ledenraadslid Bert Bouma krijgen we in de Vissersbondapp van Lauwersoog de concept-notulen van de ledenraadsvergadering van dinsdag 14 februari. De leden zijn de vereniging, dus het is mijns inziens niet meer dan normaal dat je de leden op de hoogte houdt. Laten zien wat je doet en bespreekt kan heel gemakkelijk door in ieder geval notulen te delen. Willen leden het lezen, dan kunnen ze worden gelezen en vergroot je volgens mij de betrokkenheid van de vissers met de Vissersbond. 

,,Laat zien wat je doet en doe wat je zegt’’, zegt ook Martin Scholten, die door de garnalensector is aangesteld als een soort oliemannetje tussen de verschillende partijen die een belang hebben in het huidige garnalendossier. Een goede zet volgens mij, want we moeten niet in de loopgraven geraken. Dit zal ook inhouden dat wij als garnalenvisserijsector ons niet langer kunnen verschuilen achter mooie woorden, maar ook daadkracht zullen moeten tonen om tot gewenste veranderingen te komen. De beloofde verduurzaming van de sector is niet echt van de grond gekomen de afgelopen zes jaar van de laatste Wnb-vergunning. Zaken die ons nu worden verweten door de ngo’s, zoals de blijvende forse overschrijding van de 300 pk-norm door enkele kotters, zijn niet van de laatste jaren. Tijd dus om dit soort zaken op te lossen. Dit moet kunnen, nu de Nederlandse Vissersbond na de fusering met Delta Zuid en PO Rousant de meeste garnalenvissers onder z’n vleugels heeft. Voorzitter Johan Nooitgedagt appt mij: ‘Ik weet wie de dwarsliggers zijn’, dus we mogen wat verwachten.

Donderdag 23 februari rijden m’n vrouw en ik naar Schiphol, waar we vlot door alle securitychecks heen komen. Zelfs m’n klompen hoef ik deze keer niet uit te doen, zodat we na een kort vluchtje aan de andere kant van de Noordzee zijn. 

Londen

Vaak komen we op onze reizen in het buitenland wel enige vorm van visserij tegen, maar deze keer is het, behalve hier en daar een fish&chips zaak, weinig vis in Londen. Als we met Londenaren praten horen we dezelfde problemen als bij ons in Nederland: te lage salarissen, oplopende kosten van levensonderhoud, slechter en onbetaalbaar wordende gezondheidszorg en ga zo maar door. 

Maar gelukkig is het daar ook niet allemaal kommer en kwel en zijn er ook positieve dingen, zoals het altijd fantastische Engelse ontbijt, de aardige en praatgrage mensen en natuurlijk de Theems, de rivier die weer vol met vis zit. Dat merken we als we vanaf Imperial Wharf langs de rivier richting de London Eye lopen. Met de hengel wordt volop vis gevangen, zelfs in hartje Londen. 

Zegelplan

Bij thuiskomst op zondag ben ik weer snel in een andere modus. Alfred was door slecht weer vrijdag 24 februari al uitgevist. Weer een visreis die anders liep dan gepland. Maandagmorgen stap ik in alle vroegte bij m’n oudste zoon in de auto naar Cuxhaven. Na een vlotte stoom zetten we uit bij de Stortebeker en doen hier een paar trekken heen en weer. Tijdens de ochtendschemering trekken we iets meer richting het Meerwind windpark, waar we wat meer kleur van het water verwachten. 

Op dit bestek, waar een vlootje Nederlandse garnalenkotters lag te vissen, werden we op kanaal 16 opgeroepen door de Meerkatze voor een visserijinspectie. Tijdens het halen sprongen twee visserijinspecteurs vanuit een RIB aan boord. Deze keer voerden de beambten de inspectie erg minutieus uit, zodat het ruim een uur duurde voordat ze de ‘Aldert van Thijs’ weer verlieten. 

Alles was in orde, maar nadat de staarten waren gemeten en het visruim gecontroleerd, werden alle aanwezige documenten bekeken, omgedraaid en nog eens weer bekeken. Ook de zegels op de motor werden aan de hand van het zegelplan aan een inspectie onderworpen, waarbij de verzegelde reservecomputer van de brandstofpomp nog een klein discussiepunt werd. Deze stond vermeld in het zegelplan, maar was voor de beambte onvindbaar in de machinekamer. Na enige uitleg en het tonen van het onderdeel in een kast beneden in het verblijf was iedereen tevreden.

We blijven deze week wat in de buurt van het windpark vissen; overdag wat meer aan de zuid- en oostkant, ‘s nachts wat westelijker. Het blijft echter schrapen; een kistje of drie per trek. Maar als we vrijdag 3 maart met de eerste vloed de Elbe opstomen staan er toch 88 kisten in het visruim. Goed voor ruim 1.800 kilo na het zeven. Vebatrans is iets vroeger dan we hadden afgesproken, zodat we gelijk met lossen kunnen beginnen. Dit leidt wel voor stress bij de olieboer, want hij heeft Feierabend en geeft duidelijk aan dat hij niet van plan is op ons te wachten als we niet om uiterlijk 14.30 bij het olieponton zijn. Duidelijke taal dus. Flexibel zijn ze hier beslist niet. We zijn rond 17.00 uur zover dat we in de auto stappen. Onderweg stoppen we in Spohle, bij de Spohler Krug. We hebben geluk, want het is Schnitzel Abend. Dit betekent voor 13,50 euro onbeperkt schnitzels eten, zodat we met ronde buikjes onze weg naar huis vervolgen.

Natuur

Ondertussen merk je dat het verkiezingstijd is. Alle media hebben aandacht voor de Provinciale Statenverkiezingen van 15 maart. Het gaat veel over boeren, stikstof, natuur en soms ook visserij. Collega Johan Rispens (nu ZK 8) gaat voor Radio 1 in discussie met SP-partijleider Lilian Marijnissen. Hoewel SP voor moties gestemd heeft die verdere beperking van de visserij bepleiten, heeft ze geen flauw benul over het onderwerp visserij. ,,Het gaat slecht met de natuur en wij zijn voor de Waddenzee”, hoor je dan. En dan houdt het op. Ga je iets verder in op de inhoud, dan vallen monden open en wordt er gestotterd. 

Gaat het zo slecht met de natuur? Als ik om mij heen kijk en het vergelijk met de jaren dat ik ben opgegroeid, zie ik heel veel dieren die het leven in Nederland prettig vinden. Dieren die er vroeger niet of nauwelijks waren: brandganzen, buizerds, zilverreigers, ooievaars, zeearenden, steenmarters, gewone- en grijze zeehonden, aalscholvers, meervallen en ga zo maar door. Feit is wel dat heel veel van deze dieren geen planteneters zijn en dit heeft weer invloed op andere soorten die gegeten worden. Wat in Nederland als natuur wordt gezien is allemaal door mensen gecreëerd, en dit heeft gezorgd dat er bepaalde landschappen zijn ontstaan waar bepaalde planten en dieren het lekker vertoeven vinden. 

Ook dichter bij huis zie ik bloeiende weilanden veranderen in pitrusvelden waar geen weidevogel meer wil vertoeven, nadat ‘natuurorganisaties’ het beheer over deze gebieden hebben gekregen. Op het eiland Rottum, waar tegenwoordig niemand meer mag komen, werden meeuweneieren geraapt en verkocht aan bakkers op het vaste land, en vee van Groninger boeren scharrelde hun kostje bij elkaar van het voorjaar tot aan de herfst. Onder andere deze symbiotische relatie tussen mens en omgeving heeft ervoor gezorgd dat Nederland is wat het is: een prettig land voor mens en dier. Dat menselijke activiteiten en natuurontwikkeling nu nog steeds best samen gaan laat het Noord-Hollands Duinreservaat zien. Dit gebied, waar beweiding door vee plaatsvindt, ligt tussen NOx-piekbelaster Tata Steel en Schoorl in, maar kent een zeer hoge biodiversiteit en soortenrijkdom. 

Sneeuw

Het weer blijft een winters karakter houden, met koude nachten, natte sneeuw en regelmatig veel wind. Voor week 10 zijn de verwachtingen erg wisselvallig. In het weekend van 4 en 5 maart veel wind, waarbij het zondagavond en maandag even wat stiller zal zijn. Dinsdag weer een dag met veel wind en vanaf woensdag 8 maart lijkt het wat rustiger te gaan worden. Alfred en ik besluiten op maandag met een kar vol klossen richting Cuxhaven te rijden en de klossen te gaan vervangen en na gedane arbeid weer richting huis te gaan. Deze Duitse haven is voor ons maar een dikke twee uurtjes rijden, zodat heen en weer rijden op één dag wel te doen is. 

Als we woensdag 8 maart in alle vroegte weer vertrekken richting de kotter is alles wit. Sneeuw op de auto en sneeuw op de wegen. Ook aan boord ligt een laagje sneeuw, zodat het uitkijken geblazen is om niet uit te glijden. We stomen wat noord-in richting het Diepe Gat, waar we uitzetten. De vangst laat een wat rommelig beeld zien: zwemkrabbetjes, slangesterrren, gewone zeesterren en hier en daar garnalen. Elke trek is zo’n beetje gelijk. Enkele collega’s in de buurt geven gelijkluidende vangsten door, zodat we maar wat bij het Diepe Gat en de Amrumbank blijven hangen. Het weer blijft wisselvallig, met af en toe stevige buien, waarbij het zicht soms flink verminderd wordt door sneeuw op de ramen. We vissen door tot zaterdagochtend, waarna we gaan stomen om de vangst, 55 kisten van twee en een half etmaal, te gaan lossen. 

Van de Nederlandse Vissersbond krijgen we door dat de garnalensectievergadering op Urk niet doorgaat, maar wordt veranderd in drie aparte vergaderingen. Tijdens deze vergaderingen zal Martin Scholten uitleg geven over de opdracht die hij gekregen heeft van de garnalenorganisaties. Na de vergadering te Lauwersoog op 17 maart komt visserijminister Adema op deze haven en zal met vissers in gesprek gaan. Omdat het nog onzeker is hoe onze week er uit zal gaan zien wat betreft het vissen, geef ik m’n vrouw op als vertegenwoordiger, zodat er in ieder geval iemand van de ZK 37 aanwezig is en zijn/haar zegje kan doen.

Twinrignet

Na het uitbrengen van de juiste stem tijdens de Provinciale- en Waterschapsverkiezingen op woensdag vertrekken we een dag later richting Helgoland. Er staat nog wel een slingertje uit het zuidoosten, maar nadat de tuigen aan de bodem staan voelt het wat rustiger. 

Tijdens de eerste trek, we zullen zo’n beetje gaan halen, gaat het schip bakboord uit en loopt de snelheid naar beneden. Ik roep Alfred, we halen snel. Aan het bakboordtuig hangt een bijna compleet twinrignet aan de buitenste slof. We halen het tuig bij de verschansing en sjorren het vast om zo weinig mogelijk last te hebben van golfslag, die zeer hinderlijk aanwezig is. Na ruim een uur trekken, snijden, verpakken en veel meer handelingen zijn we eindelijk verlost van de last, zodat we weer uit kunnen zetten en de eerste vangst kunnen verwerken.

De vangst valt niet tegen het eerste etmaal; 60 tot 80 kilo per trek. Overdag is het water goed aan de kleur, zodat het niet alleen van de steeds korter wordende nachten moet komen. Het weer is aardig milder geworden; echt voorjaarsachtig. Dat zie je ook als je om je heen kijkt: de mantelmeeuwen zijn terug van hun winterverblijf en de vogeltrek is ook weer begonnen, want er komen regelmatig spreeuwen, lijsters en goudhaantjes gebruik maken van ons schip als rustplek.

Manifestatie

Dat het voor de garnalenvissers beslist geen voorjaar en helemaal geen zomer is, blijkt uit de Europese plannen om bodemberoerende visserij te gaan verbieden. Deze plannen zouden voor het vissen binnen Natura 2000-gebieden al in 2024 gelden. Minister Piet Adema laat tijdens z’n bezoek aan Lauwersoog horen dat hij van goede wil is en samen met z’n collega’s uit Duitsland, Denemarken, België en Frankrijk probeert de EU van dit dwaze voornemen af te brengen. Maar erg hoopvol klonk hij niet. Tenminste, zo is mij verteld door mijn vrouw en enkele collega’s die de minister hebben aangehoord.

Eén troost: we staan niet alleen. Ook de Duitse en Deense garnalenvissers treft hetzelfde lot. Om hiertegen te protesteren wordt er door Duitse, Deense en Nederlandse vissers op donderdag 23 maart een protestmanifestatie gehouden in Büsum, tijdens een driedaagse conferentie van landbouw- en visserijministers van de Duitse deelstaten en de landelijke regering in deze kustplaats.

Te hopen is dat het verstand zegeviert boven de dwaasheid.

 Henk Buitjes, ZK 37