Dagboek van een Visserman - Week 4 - 2023

Het is maandag 2 januari als wij tegen de middag de trossen losgooien en richting zee vertrekken via het Schulpengat.

Broer Fred is deze reis ook mee, samen met Brian Tijssen en onze jongste matroos Bob Slot. We varen richting het Deense plat en zetten de volgende morgen rond 6 uur onze netten net bewesten de steentjes van de UK 2. Het is prachtig visweer en als wij tegen de middag onze netten halen is deze trek goed voor een kist of vier kreeft met negen kisten schol. 

Stork Werkspoor

De eerste vangst van het nieuwe jaar is weer aan boord. Omdat onze vaste machinist Peter Brondsema een nieuwe knie heeft gekregen vervul ik de komende tijd ook zijn taken. In mijn jeugd hielp ik altijd graag in de machinekamers van onze diverse kotters en toen wij in 1984 onze eerste Eurokotter in de vaart brachten mochten wij zelf onze 6 cilinder Stork Werkspoor hoofdmotor in elkaar zetten op de fabriek in Zwolle. 

Het was een mooie tijd als ik eraan terugdenk. Henk Dekker, de vader van Anton en opa van Robin (SL 23), was een van de vaste monteurs van Stork en later ook verkoper van deze motoren. Zij woonden ook bij ons in de straat in Den Helder en wij kwamen regelmatig bij elkaar over de vloer. Anton heeft als ik het goed heb nog stage gevaren bij mijn vader op de HD 64.

Jaren ‘80

Een groot deel van de Helderse economie draaide toen op de visserij. Scheepswerf Visser, de afslag, de olieboer en de bakker, slager en kruidenier. Iedereen kende elkaar en het was een hechte gemeenschap. Zaterdag oefende het Nieuwedieper Visserskoor, dat uit meer dan honderd leden bestond, en onze visserijschool puilde uit van de leerlingen. Er was geen vuiltje aan de lucht en onze Helderse en Texelse vloot moderniseerde jaar op jaar, aangejaagd door de WIR-premies die tot 20 procent van de investeringen dekten. Ook beleidsmatig werd onze sector ondersteund, want onze overheid was trots op zijn vissers en dankbaar voor het voedsel dat zij aan land brachten. Er was ook vis in overvloed en weekvangsten van 15 tot 20 ton vis waren normaal voor een gemiddelde boomkorkotter. 

Ik kan het weten, want iedere zondagnacht losten wij onze kotters. Ik praat dan over eind jaren ‘70 begin jaren ‘80. Je vraagt je af door welke oorzaak de schol steeds noordelijker trekt. Zelf denk ik ook aan het klimaat en de verzuring door de toegenomen grote scheepvaart en het lozen van uitlaatgassen via wasinstallaties direct in zee. Een grootschalig onderzoek naar deze mogelijke oorzaken zou voor veel mensen verhelderend kunnen werken. Want geloof mij, de invloed van visserij neemt alleen maar af en daardoor zouden de visvangsten door de overblijvers juist toe moeten nemen.

Als jonge vissers hielpen we aan boord met lossen van de vis en het repareren van de netten. Ook het schilderwerk of klusjes in de machinekamer werden door ons gedaan. Zo leerde je het vak in de praktijk.

Op de wind

Nu ik ook de machinekamer bij moet houden val je weer terug op je in vroegere jaren opgedane kennis en binnen een paar dagen weet ik weer hoe alles zit. 

We vissen wat verder noord in naar de 56 NB en maken daar een rondje. Iedere trek zien wij een kist of tien schol, maar de kreeftjes laten zich niet erg vangen en dat is meestal zo deze tijd. 

Het is alweer woensdagmorgen. Als ik de weerberichten bekijk belooft dit niet veel goeds voor de komende nacht. Daarom halen we die avond onze netten en houden deze op de nettenrol en besluiten te wachten met vissen tot het windveld is gepasseerd. 

Zo liggen we de gehele donderdag op de wind. Ik zie dat de UK 158 en SC 28 hetzelfde doen. Vrijdagmorgen om 5 uur vieren wij onze netten weer uit. Het is nog een aardige slinger met golven tot 4 meter, maar de vooruitzichten zijn goed. Dus vissen maar.

Thyborøn

De vangst blijft hetzelfde, tussen de acht en tien kisten schol en een paar kisten kreeftjes. We liggen aldoor wat onder de 56 NB, alles draait lekker en de vangst ten opzichte van de buren is goed. 

We nemen de beslissing om zaterdag onze vis in Thyborøn te lossen en daar te verkopen. Zo lopen we zaterdagavond net voor het volgende windveld de Deense haven binnen. We lossen onze vis en nemen een borreltje op de goede afloop. 

De jongens gaan nog even de wal op, maar Fred en ik gaan op tijd de kooi in. De volgende dag laden we gasolie en halen nog wat proviand. Diezelfde avond vertrekken wij weer naar zee. Ik zie weer dat de weerberichten ons niet gunstig gezind zijn, het wordt wederom een taaie week. 

En zo zetten wij zondagnacht weer onze netten, nu boven de 56 NB. We passeren de BRA 2 met schipper Marco Vermeer en halen de eerste trek voor zeven kisten schol en 3,5 kist kreeft. De trek erop is het iets beter van kreeft, maar in verband met de 30% regeling van kreeft/vis zijn we genoodzaakt om toch weer onder de 56 NB te gaan vissen. 

De meeste collega’s twijfelen nog om naar zee te gaan vanwege de weerberichten. Alleen de UK 158 en UK 272 komen na het weekend onze kant op. Dinsdagnacht ‘rookt’ het van de wind en besluiten we weer om onze netten aan boord te houden. Het schiet niet op zo, zo liggen we deze reis alleen maar voor de onkosten op zee. 

Als donderdag 12 januari de vooruitzichten weer waardeloos zijn, besluiten we om richting Lauwersoog te varen. Maar door het geslinger schuin in de wind op halen we het hoogwater niet voor het Gat van Lauwersoog en we besluiten dan ook maar om naar Eemshaven te gaan. Donderdagavond lossen we daar onze vis op de auto naar Urk en rijden met het busje naar Den Helder. ‘s Avonds stap ik thuis de deur in, en in deze gezellige en warme omgeving vergeet je zo weer de zware weken op zee. 

Glazen bol

De volgende week staat weer het een en ander op de agenda, waaronder het VIN en een bijeenkomst op het Offshore Expertise Centrum in Stellendam. 

In onze loods maken we twee nieuwe langoustinenetten. Dus het is iedere dag een drukke en gezellige boel in de loods. 

Mijn broers Peter en Fred zijn ook aan de wal en dat geeft ons ook de kans om het een en ander over de toekomst van het bedrijf te bespreken. Het blijft gewoon moeilijk, hadden wij maar een glazen bol die een duidelijk beeld gaf over de te varen koers. 

Tenenkrommend

Als dan maandag ook nog een bericht verschijnt dat 15 milieuorganisaties de strijdbijl opgraven en gezamenlijk het gedoogbeleid voor de garnalenvisserij van de ministers van LNV en Stikstof aan gaan vechten zakt de moed in mijn schoenen en denk: daar gaan we weer.

Hoe positief wij ons ook in willen zetten voor verduurzaming en al grote stappen hebben gezet door MSC te behalen en een deel van de Wadgarnalenvloot hebben gesaneerd, blijkt dit in de ogen van deze onbetrouwbare partners niet genoeg. En moeten in hun ogen nog meer kotters van het water. De woorden die door mijn hoofd en ook die van mijn collega’s gaan zijn niet geschikt om te delen. Maar we zitten weer goed in de mineur, dat is duidelijk. 

Tenenkrommend is het. Ik hoop dat de echte wetenschap opstaat en zich in deze discussie mengt, want die wordt nu gekaapt door gekleurde deskundigen, politici en milieuorganisaties die welbeschouwd de hele visserij willen uitbannen. Dat werd mij ook wel duidelijk in het commissiedebat Wadden in de Tweede Kamer op woensdagmiddag.

Vanwege de situatie op de weg en waarschuwingen van het KNMI laat ik de bijeenkomst van het Visserij Innovatie Netwerk vrijdagmiddag 20 januari in Utrecht schieten.

Digitalisering Noordzee

De bijeenkomst bij het OEC in Stellendam afgelopen maandag was een succes. Samen met Job Schot, Pedro Rappe, Johan van Nieuwenhuijzen (UFA) en Evert Jan van Hasselt gaven wij een pitch over het inpassen van de visserij in het thema Digitalisering Noordzee. Wij vissers zijn de ogen en oren van de Noordzee en kunnen desgewenst interessante data aanleveren. 

Ook mocht ik mijn projectvoorstel Multifunctioneel Maritiem Ondernemen in de Duurzame Blauwe Economie, dat ik heb geschreven als onderdeel van het Nationaal Groeifonds - Voorstel Digitalisering Noordzee, overhandigen aan de minister van I & W, de heer Harbers. Ook deze minister ziet het belang in van de visserij als onderdeel van de Blauwe Economie en het borgen van de voedselvoorziening uit zee. Het NGF is een stimuleringsfonds om dit te bewerkstelligen.

Het was voor ons een mooie dag met netwerken voor onze sector. Langzaam komt er weer wat toekomstperspectief voor onze sector op een steeds kleiner wordende Noordzee.

Dirk Kraak,

BRA 7