Dagboek van een Visserman - 2022 - week 25

Het is woensdagmorgen 8 juni als de BRA 7 rond 8 uur binnenloopt in Den Helder. Neefje Weertjan Poel mocht deze visreis de honneurs waarnemen, omdat wij nog wat zakelijke dingen hadden af te handelen aan de wal. Het was Weert z’n eerste langoustine-reis, die zonder problemen verliep en uiteindelijk resulteerde in een mooie vangst. Diezelfde dag maken we de kotter weer visklaar, en zo vertrekken wij tegen de avond weer naar zee.

De weerberichten zijn goed, dus we besluiten onze netten eerst maar uit te zetten bij het Grit en van daaruit verder noord in te vissen. En zo liggen we donderdag in het Puzzle Hole. Er liggen hier een aantal quadriggers en het valt mij op dat er dit jaar aardig wat meer langoustinevissers zijn bijgekomen, vooral schepen uit het grotere segment, en een aantal flyshooters. Ik denk dat het vooral komt door de hoge brandstofprijzen. Het baart mij en andere langoustinevissers ook zorgen, omdat er zo meer druk komt om het langoustinebestand en de kans groter wordt dat de prijs van dit bijzondere en lekkere beestje onder druk komt te staan.

Ik vind de sortering langoustines te klein, dus we besluiten om donderdagavond maar een uur of negen noordoost in te stomen naar de Witte Bank. We zetten daar vrijdag onze netten en de eerste trekken zijn goed voor een honderd kilo kreeftjes, een paar manden schol en 30 a 40 kilo tarbot en griet. Er liggen hier nog een paar Belgische vlagkotters, die er voor de laatste trekken aanliggen en dan naar huis gaan om weekeind te houden.

Gemeente Den Helder

De situatie is momenteel schrijnend in onze sector en dat houdt mij wakker. Ik besluit dan ook om maar eens een brief te schrijven aan onze lokale politici om hen te vragen of zij nog iets willen of kunnen doen voor de vissers uit Den Helder. Onder andere het tijdelijk stopzetten van havengelden voor de opgelegde kotters zou een mogelijkheid kunnen zijn om onze vissers door deze moeilijke periode heen te helpen.

Het is inmiddels al zaterdag en we vissen alsmaar noordelijker en zo liggen we ‘s zondags boven de 56 breedtegraad te vissen. Maar dan steekt er een noordwestenwind op en de visserij wordt iets minder. Het blijft maar schrapen en de vangst varieert van 80 tot 100 kilo kreeft, 2-3 kisten schol en een kilo of 15 aan zwartvis. Diezelfde dag heb ik contact met een raadslid uit Den Helder en die zegt mij toe mijn brief de volgende dag te bespreken tijdens de raadsvergadering. Ik ben dan nog hoopvol gestemd.

De volgende dag vissen wij weer wat naar het zuiden en kijken bewesten de UK 2. De vangst blijft hetzelfde, maar er zitten iets meer zwartvisjes bij. Er ligt hier op deze positie een nieuwe E-kabel, die van Denemarken naar Engeland loopt. Ik denk: wat een onzin, want wat een verlies zal er optreden over zo’n lange afstand. Maar dit is het spel van de groene elektriciteitcertificaten. Ik denk dan ook: waarom al die moeite voor een beetje weersafhankelijke groene stroom, neem gewoon een paar kerncentrales en klaar is kees!

‘s Avonds krijg ik de uitslag van de raadsvergadering en deze is teleurstellend, want ondanks dat het onze stad geen cent kost is er weinig zin om vissers te helpen. De politieke draaikontmethodiek ken ik inmiddels wel, dus ik stop hier maar mee. Lokaal hoeven wij als gedupeerde vissers ook geen hulp te verwachten.

Dankbaar

Het is inmiddels al weer dinsdag. We maken ons klaar om naar onze geliefden te gaan en in het bijzonder mijn vader, want hij heeft wat extra aandacht nodig nu hij in zijn laatste fase van het leven zit. Ik heb altijd bewondering voor hem gehad; hoe hij in het leven stond en hoe hij voor ons en zijn bedrijf zorgde. Ik ben ook dankbaar dat hij samen met mijn moeder van ons de mensen heeft gemaakt zoals we nu zijn en hoe wij met respect voor elkaar en met andere mensen omgaan. Vooral in zijn periode als leraar op de visserijschool heeft hij een goede indruk bij de nieuwe generatie jonge vissers achtergelaten. Ik denk ook dat hij deze vissers onbewust iets mee heeft gegeven over zijn visie op het leven en de visserij.

Geloof in de toekomst?

Woensdag lopen we de haven van Den Helder weer binnen en schakel ik weer om van visser naar familieman. En ondanks de situatie op de vloot en met mijn pa vieren we het leven en maken met elkaar mooie herinneringen, want dat is waar het om draait in het leven.

,,Va, gelooft er niemand meer in een toekomst voor onze vissers?’’ Dit waren de woorden van Jurian Post (zoon van Jurie Post van de UK 237) na een bijeenkomst van een handjevol vissers in IJmuiden op vrijdag 17 augustus. Het is al weken onrustig op diverse apps van vissers, de roep om harde acties wordt steeds groter. Toch wordt er maar niet doorgepakt, simpelweg omdat de diverse visserskampen verdeelder zijn dan ooit.

Na de bijeenkomst gingen vader en gebroeders Post terug naar hun kotter die in de vissershaven in IJmuiden lag om na te praten. Aan boord ging Jurian gelijk in de brugstoel zitten en sprak deze emotionele woorden uit. Ook mij greep dit aan, en eigenlijk omschrijft dit de huidige situatie van onze kotter sector, want velen geven de moed op. Na die vergadering had ik nog even telefonisch overleg met Jurie, waarbij hij mij dit vertelde: ,,Je kunt van alles de schuld geven, maar de hoofdlijn is dat we in een storm zitten die al drie jaar duurt en maar niet wil luwen.’’

Het zijn gewoon moeilijke tijden in de visserij. De helft van het grotere segment kotters ligt aan de kant, gewoonweg omdat de brandstofprijzen killing zijn om deze schepen rendabel te kunnen exploiteren. De roep om actie te voeren is groot, maar we zijn gewoonweg te verdeeld volgens Jurie. Deze keer niet om alleen om wetgeving of een manier van vissen waarbij de een zich achtergesteld voelt ten opzichte van de ander. Het draait dit keer om toekomstperspectief, waarbij de kampen nu zijn verdeeld in optimisten en pessimisten en waarbij de overheid degene moet zijn die de oplossing moet bieden aan de vissers.

Juist door de te hoge brandstofprijzen zijn beslissingen om schepen uit de vaart te nemen of te verkopen aan buitenlandse partijen naar voren gehaald. Dit is een streep door alle mogelijkheden die de laatste jaren over tafel zijn gegaan bij LNV en RVO om onze sector versneld aan te passen aan de huidige en de snel veranderende situatie op de Noordzee. Ik doel op de komst van nieuwe industrieën op onze beste visgronden en de daarbij behorende natuurcompensatie. Ook de dwang vanuit EU-beleid om kotters nu te laten innoveren om aan de gevraagde klimaat- en milieudoelstellingen te laten voldoen (zoals CO2, stikstof en bodemberoering) vormt voor de vissers een financiële barrière om nog verder te gaan. Vissers zeggen: zolang dit beleid word doorgedrukt wordt het besluit om door te gaan met vissen steeds moeilijker.

Volgens Jurie Post is het vertrouwen in de overheid weg en gelooft men niet meer in een goede afloop, want er is ons in het verleden al teveel beloofd en telkens kwam er niets.

Bruggenbouwers

Een aantal maanden terug omschreef ik dit ook in mijn dagboek en het bevestigt nu ook mijn gevoelens. Het wordt daarom tijd dat wij samen met de overheid stappen gaan ondernemen om dit wantrouwen weg te nemen. Het VIN (Visserij Innovatie Netwerk), waarin ik ook ga deelnemen, zal deze zware taak op zich moeten nemen en juist op dit gebied wil ik mij ook inzetten.

Het vertrouwen terugwinnen bij de vissers zal niet gemakkelijk zijn. Ik denk dat als de afspraken die we met elkaar gaan maken ook direct worden nagekomen, zonder allerlei bureaucratische rompslomp, de overheid het vertrouwen terug kan winnen. Bruggenbouwers tussen de sector en onze overheid zijn nu hard nodig. Jonge vissers met een visie en de wil om zich aan te passen aan de vraagstukken die er liggen kunnen we nu ook zeker goed gebruiken. We hebben een visie met een goed verdienmodel nodig en geen sector die in leven moet worden gehouden met een subsidie-infuus.

Het is nu ook de tijd om actie te ondernemen, vooral omdat ik steeds vaker hoor van diverse vissers dat hun opvolgers het soms ook niet meer zien zitten. Dit komt puur door alle negatieve berichtgeving die er wordt verspreid in de media over de vissers en hun manier van werken in de natuur. 

We moeten ons realiseren dat onzekerheid over de toekomst en te hoge investeringskosten aan verouderde schepen er ten grondslag aan liggen dat er nu veel familiebedrijven zijn die nu de handdoek in de ring gooien. Voor deze vissers hoeft het allemaal niet meer, en waarom zou je dan nog protesteren voor de optimisten die nog wel een toekomst zien in de visserij...?

Eens ging de zee hier tekeer...

De documentaire ‘Eens ging de zee hier tekeer’ naar het gelijknamige boek van Eva Vriend maakt wederom veel los, vooral bij de vissersfamilies die door de afsluiting van de Zuiderzee zwaar werden gedupeerd. 

In het begin van de 20de eeuw was het leven van de visserman zwaar en erg onzeker. Ook zij verloren door een crisisbesluit hun toekomstperspectief, en ondanks beloftes van de overheid was de Zuiderzeesteun te karig om een nieuw leven op te bouwen. 

Ook werden de bewoners rondom de Zuiderzee amper betrokken bij de Zuiderzeewerken, noch kwamen zij in aanmerking voor het Nieuwe Land. Er werd zelfs een rassenonderzoek gedaan of Zuiderzeevissers wel geschikt waren voor het ontwikkelen van dat Nieuwe Land. Hier ben ik van geschrokken, dat het uitsluiten van bevolkingsgroepen toen ook al gaande was en dat onder onze eigen bevolking.

Terwijl de ruimte om te vissen kleiner werd kregen nieuwe industrieën alle ruimte en hulp van de overheid. Het gevolg was nog maar een tiental vergunningen om te vissen, en tegelijkertijd werden er duizenden vergunningen vergeven om te kunnen boeren of een nieuw bedrijf op te starten.

Ik zie veel overeenkomsten met onze huidige situatie, en ik denk ook dat onze huidige politici lering moeten trekken uit hetgeen er toen mis is gegaan. Ik vind dat deze docu verplichte kost moet zijn voor onze beleidsmakers. Want ook nu dreigt onze visserijcultuur een zware klap te krijgen als we niet alert blijven en de hoop opgeven. We moeten daarom op een positieve manier blijven strijden voor onze toekomst.

Ik roep daarom ook alle vissers op om samen op te trekken en te werken aan een toekomstvisie die realistisch en haalbaar is, maar die uiteindelijk ook een gezond toekomstperspectief biedt aan onze en toekomstige generaties vissers. Denk aan de woorden van Jurian Post en blijf voor zijn generatie een toekomst zien in de visserij!

Dirk Kraak,

BRA 7