Dagboek van een visserman

Eigenlijk zou ik elke week wel een dagboek kunnen vullen, want er gebeurt wekelijks wel iets ingrijpends in ons visserswereldje en daarbuiten. Zo kregen we in januari en februari te maken met verschillende oceaandepressies, en was er voor ons slag kotters weinig eer te behalen op zee. En nu bepaalt de oorlog alles, met gevolgen voor iedereen.

Oorlog

Al maanden hoorden we over een dreigende Russische invasie in Oekraïne. Je denkt dan nog bij jezelf: het zal toch niet? Alleen al die dreiging had invloed op de energie- en grondstofprijzen. Een steeds hoger wordende inflatie, en oplopende levertijden. Heb je een chip tekort aan boord, dan heb je een probleem.

Gelukkig gaat het met de coronapandemie wel beter en zijn de beperkingen opgeheven. Ik heb altijd zo mijn gedachten bij verschillende maatregelen gehad, maar omdat we het allemaal doen voor de zwakkeren in onze samenleving en voor de druk op de zorg had ik er vrede mee. De horeca is weer open, wat weer een gunstige uitwerking heeft op de visprijzen. Nee, aan de visprijzen ligt het niet.

 En dan valt op donderdag 24 februari Vladimir Poetin met zijn leger Oekraïne binnen. Dat heeft direct nog meer effect op de brandstofprijzen. In een mum van tijd gaan onze dieselprijzen richting een euro, wat catastrofaal is voor onze bedrijfsvoering. Het wordt voor ons een moeilijke tijd, realiseer ik me. 

Tongvangsten

Omdat de tongvangsten in de zuidelijke Noordzee erg goed zijn proberen we op 26 februari nog maar een reisje met onze omgebouwde pulswings. We stomen richting de Waterweg en passen ons aan bij de TX 1, TX 14, TX 36 en TX 43. We vissen wat in het rond en het valt me op dat de tuigen prima over de punten lopen en de netten prima in het water staan. Alleen valt de vangst tegen en komen we niet hoger dan een 20 kilo per trek. Toch hoor ik de grote kotters over een 60 tot 80 kilo tong. Wij vissen met zeven lichte wekkertjes en onze tuigen zijn acht meter. Zo kunnen een 5 mijl snelheid vasthouden, maar tegenover de grote kotters doen we niet mee op deze harde grond.

We besluiten daarom wat noord-in te vissen. Maar de vangst blijft alsmaar ’t zelfde, ook als we zondagavond bij de westpunt van de Texelse stenen liggen. Dan vind ik het welletjes. Want ik hoor om de noord betere berichten van de kreeftenvissers. Dus we hakken de knoop door om weer op kreeft te gaan. We lopen maandagmorgen 28 februari Den Helder binnen, lossen onze vis en zetten de tuigen op de kade. Het wordt een druk dagje, want we meten voor de zekerheid ook nog onze vislijnen. ’s Avonds zijn we klaar en vaart broer Fred naar zee.

De wereld staat op zijn kop. Als je je afvraagt: kan het nog erger? Nou, dan is het antwoord: ja. Voor de bevolking in Oekraïne breken er verschrikkelijke tijden aan en voor de rest van de wereld wordt de toekomst ook onzekerder. Als visserman en ondernemer gaat er ook van alles door je heen. Gelukkig gaat bij ons het gewone leven ook door. Daar zorgt vooral mijn vrouw Monique wel voor, ook al heeft ze zo haar eigen dingetjes. Ons gezin staat op één en ze zorgt voor een gezellige thuisbasis.

EMK-visie

Zaterdag hebben we op Urk wederom een bestuursvergadering met EMK en installeren we onze nieuwe voorzitter Jan de Boer (UK 33). Aanwezig zijn alle bestuursleden. Ik introduceer ook Ton Schouwenaar, die ons graag wil bijstaan met bestuurlijke zaken. Al regelmatig heb ik met Ton gesproken en merkte dat hij een groot vissershart heeft en zeker een goede aanvulling zal zijn voor ons bestuur. Job en ik zijn al jaren twee handen op een buik. En ja, op die van mij passen alle handen van ’t bestuur van EMK wel. Misschien krijg ik nu de tijd en zin om daar iets aan te doen, want ik merk dat die buik wat in de weg gaat zitten. Het is weer ouderwets gezellig tijdens de vergadering, waar vele onderwerpen de revue passeren. Al is het belangrijkste de nieuwe koers die wij met EMK moeten gaan varen, want de situatie in onze sector en de wereld vraagt om een andere koers voor ons clubje.

Vooral in de berichtgeving moet het allemaal wat positiever. In plaats van ons te focussen op de negatieve berichten van ngo’s etcetera zullen we ons meer in gaan zetten voor een betere toekomst voor onze vissers. Hoe we de ideeën en visie voor onze sector gaan invullen zal uiteindelijk wel duidelijk worden. Kennis en netwerken hebben we genoeg en beiden gaan we inzetten voor het toekomstbestendig maken van onze vloot. 

Voor onszelf geeft deze koerswijziging weer nieuwe energie. Dat hebben we hard nodig, vooral voor onze leden waarvan hun kinderen staan te trappelen om bij hun vaders in de bedrijven te gaan. Nathanaël Middelkoop van de SGP en Juriean Brands van de gemeente Urk schuiven tot slot ook even aan en zij geven ons tips hoe EMK zich in de toekomst zou kunnen profileren. 

Zijlstra

De week erop is het een drukte van belang. Broer Fred meldt vanaf zee dat hij niet erg mee kan komen met de buren en meer dan een derde minder kreeft vangt. Ik laat alles de revue passeren wat we hebben veranderd aan beug en netten. Uiteindelijk ga ik op bezoek bij Loed Zijlstra, de nettenmaker van de HD 35 en 36, om hem te vragen wat zij anders hebben gedaan aan hun netten. Want soms ga je zelf de verkeerde kant op met je netten of mis je een paar innovaties die collega’s wel hebben doorgevoerd. 

Rob en Loed zijn dagelijks in de nettenschuur te vinden en ik heb respect voor deze mannen die nog iedere dag hun werk in de schuur met plezier doen. Rob zegt gekscherend: wat moet je anders? Met een schat aan informatie pak ik onze nettekeningen aan en verander ons model iets naar de modernere netten. Het betekent weer veel werk, maar soms heb je dat. In onze loods gaan we vol aan de slag met onze eigen netten.

Brands

Dinsdag heb ik een afspraak op Urk bij Brands Subsidieadvies. Want ik wil een project opzetten met ons yakleer en dat met hulp van innovatie/ verduurzamingssubsidie wat breder aan de man brengen als vervanger voor het vispluis wat tot 2027 wordt uitgefaseerd. Het is in mijn ogen beter om voor de vistechnieken en bodemsoorten waarvoor yakleer geschikt is nu al stappen te ondernemen en meerdere vissers warm te krijgen voor deze innovatie. 

Waterstof

Woensdag 9 maart zijn wij met het bestuur van EMK te gast bij het MARIN, op uitnodiging via Frans Veenstra. Frans was een van de projectleiders van het Masterplan Duurzame Visserij (MDV) en wil zich nu gaan inzetten voor een MDV-2050, simpelweg een zero emissie-vissersvaartuig. Iedereen heeft zo zijn dromen, en ik ook. Ik zou het nog prachtig vinden als wij met ons bedrijf nog een futuristisch schip in de vaart kunnen brengen dat ook door collega-vissers omarmd wordt. Collega Job heeft zich vastgebeten in het idee om straks met zijn kotterontwerp waterstof te tanken op zee. 

Het mooie is dat TNO – de Nederlandse organisatie voor toegepast natuurwetenschappelijk onderzoek - al met een offshore windturbine bezig is die waterstof kan maken. Jullie zullen vast denken: Wat is er met Dirk die toch altijd anti-windmolens is? Maar ook ik ben tot de conclusie gekomen dat het tijd wordt voor een andere koers. De recente plannen voor een verdubbeling van het aantal windmolens op zee vraagt van ons ook een andere kijk op de energietransitie. We worden min of meer gedwongen om mee te bewegen, en doe je dat niet dan mis je de boot.

Staghouwer

Ik denk dat het ook onjuist is om dwars voor onze nieuwe generaties vissers te gaan liggen die wel willen meebewegen. Zij moeten juist nu alle hulp van ons krijgen op weg naar toekomstperspectief. Ik schreef hierover een persoonlijke brief naar onze minister de heer Staghouwer om onze vissers vooral niet te vergeten in deze moeilijke tijden. Daarin beschrijf ik onze historie als visserijbedrijf en mijn droom voor onze kottersector. Mijn brief is erg goed ontvangen, met als gevolg een aantal interessante gesprekken met beleidsmedewerkers van LNV. Het is goed om nogmaals te horen dat onze kottersector niet is afgeschreven en we samen aan onze toekomst kunnen werken. De woorden van onze minister zijn nu in mijn geheugen gegrift. Hij zei: ‘Ik heb het geld, komen jullie maar met de ideeën’.

Het lijkt wel of nu alle puzzelstukjes langzaam in elkaar vallen. En ons bezoek aan het MARIN is ook weer een van deze puzzelstukjes Zo horen we daar over de (on)mogelijkheden van verschillende soorten brandstoffen en aandrijvingen die geschikt kunnen zijn voor onze Kotter 2050. Ook Frans Veenstra draagt zijn steentje bij, en het is leuk om te horen hoe Frans hier nog mee bezig is. Zijn inbreng kan voor ons van groot belang zijn. Het is al met al een lange maar leerzame dag in Wageningen en ’s avonds gaan we met een hoop info huiswaarts.

Steen

De volgende dagen sta ik samen met onze schuurbaas Hugo Slot en Marco Bakker in de nettenschuur aan onze netten te werken. 

Zondagavond 13 maart gaan we weer richting zee. We zetten maandagmiddag onze netten uit bij het Slagschip net op de grens van Duitsland en Denemarken. De collega’s doen er niet dik van en ik hoor vangsten van 3 tot 5 kisten kreeft. Ik denk: dat kan er ook nog wel bij. Onze eerste trekken zijn goed voor 4-5 kisten kreeft met 3 kisten schol. 

Dinsdagmorgen loopt opeens de spreiding weg tussen onze scheerborden. In eerste instantie denk ik aan zand en we proberen dat eruit te stomen. Maar dat lukt niet. Vijf uur later weten we beter als we stukje voor stukje onze netten aan dek hijsen omdat de nettenrol het niet trekt. Het resultaat was een steen van 5-6 ton. Wonder boven wonder viel de schade gelukkig mee.

De vangst blijft alsmaar zuinig, vooral als er woensdagnacht een dikke bries opsteek. Eerst ZO en later NW kracht 6-7 zorgt ervoor dat de vangst nog minder wordt en we noodgedwongen een paar uur op de wind geraken. Vrijdag is het weer een stuk vriendelijker en trekt de vangst weer wat aan.

Moed en vertrouwen

Aan de wal treedt de brandstoftoeslagregeling vanuit de handel in werking en dat geeft een klein beetje soelaas. Bij de Fransen gaat het een stuk beter en belooft de minister van visserij een compensatie van maar liefst 35 eurocent per liter tot eind juli 2022. Kijk, dat is je sector steunen! Laten we hopen dat dit Franse initiatief Europees wordt opgepakt om concurrentievervalsing tegen te gaan. 

Vanaf zee wens ik iedereen veel moed en vertrouwen in deze moeilijke dagen. Ik hoop dat er snel betere tijden komen voor ons en vooral voor de mensen in Oekraïne.

Dirk Kraak, BRA 7