H Penaeus monodon, ook uit Kenia... Credit: Shutterstock
H Penaeus monodon, ook uit Kenia... Credit: Shutterstock

Loket voor onmogelijke vragen

Algemeen

SANTPOORT – Bioloog dr. Dolf Boddeke haalt dierbare herinneringen op aan zijn tijd bij het Rijksinstituut voor Visserijonderzoek (RIVO), wat daarna IMARES ging heten en nu opereert onder de naam Wageningen Marine Research (WMR). Maar hij kijkt ook vooruit. Voor de toekomstige energievoorziening heeft de veteraan samen met zijn strijdmakker Paul Hagel z’n hoop gevestigd op thoriumkernreactoren.


,,Een van de zaken die ik in mijn loopbaan van meer dan 40 jaar op het toenmalige RIV0 met stijgende verbazing heb gadegeslagen, was het vertrouwen dat het Nederlandse publiek had in dit rijksinstituut. Algemeen bleek de opvatting te bestaan dat men daar in IJmuiden alles wist over vis en visserij, wat resulteerde in allerlei vragen, vooral telefonisch. Betrof het een vissoort met een eigen projectleider bij ons, dan was het voor de telefoniste een koud kunstje om de beller door te verbinden met een specialist. Maar dan nog bleven er vele zaken over die ik later (als afdelingshoofd) aanduidde als ‘Het loket voor onmogelijke vragen’. Dat leverde tal van vermakelijke situaties op.


Zo kreeg ik eens iemand aan de lijn van Radio Holland die mij mededeelde dat zij een order hadden gekregen uit Kameroen voor echoloden voor de garnalenvisserij aldaar en mij vroeg ‘Hoe diep vissen ze daar op garnalen?’. Ik zat op dat moment een Frans artikel te lezen over de garnalenvisserij in Kameroen, sloeg een bladzij terug en vertaalde: ‘De garnalenvisserij in Kameroen wordt uitgeoefend op een diepte tussen 35 en 50 meter’. De beller reageerde blij: ‘Mijnheer, u wordt bedankt’, en hing op. Prachtig. Het was voor mij zoiets als het bijbelverhaal over de zieke en genezen knecht van de hoofdman over honderd (centurio).


Een andere keer was het iemand van de vrachtafdeling van de KLM. Die had een diepgevroren partij langoestenstaarten afkomstig uit Santiago de Chile en wilde voor de inklaring weten hoe deze langoesten heetten en waar ze vandaan kwamen. Tja, dat was lastig. Want Santiago is een druk internationaal vliegveld en dergelijke kreeften komen overal in de tropen voor. Ik vroeg toen: ‘Staat er iets op de verpakking? Iets als product van Islas de Juan Fernandez?’. De KLM-er reageerde stomverbaasd en zei: ‘Zoiets staat inderdaad op de dozen, bent u soms helderziende?’. Dat ben ik niet, maar ik kon hem nu wel vertellen hoe deze langoesten heetten, want Juan Fernandes, een stipje eindeloos ver in de Stille Oceaan, hoort bij Chili en er komt maar één soort langoest voor, de Jasus frontalis.


Een huisarts uit IJmuiden kwam zelf naar het lab met een langwerpige draadje in een buisje dat hij kennelijk van een bezorgde patiënt had gekregen en vroeg: ‘Is dit nu een Haringworm?’. Dat was het zeker niet. De haringworm is een nematode (Anisakis). De inhoud van het buisje verspreidde na openen een duidelijke lucht van bananen. Het was dan ook een draadje uit de schil van een banaan...


Of er belde iemand op van de afdeling invoerrechten. Die was geconfronteerd met garnalen uit Kenia die aangeduid waren als Penaeus monodon. Hij had het uitgezocht en geconcludeerd dat dit niet juist kon zijn, omdat Peneaus monodon alleen in Oost-Azië voorkomt. Dat is juist, maar door een storm was een grote garnalenkwekerij in Kenia verwoest en waren veel garnalen uit die kwekerij ontsnapt naar de kustwateren van Kenia, dit tot plezier van de lokale vissers.


Zware storm


Vanuit Nederland ging het meestal over lokale ‘milieurampen’. Zoals een journalist van de Telegraaf eens meldde. Als gevolg van een zware storm lag het strand bij IJmuiden vol met allerlei gedierte dat op de bodem voor de kust leeft. Zee- en slangsterren bijvoorbeeld. Maar de storm was inmiddels al gaan liggen. Niks milieuramp, gewoon de natuur aan het werk. Probleem opgelost.


Of uit de Waddenzee had een helikopterpiloot gemeld dat de westelijke Waddenzee bedekt was met een ‘groene substantie’. Dat was zeesla, oftewel ‘flop’ op zijn Wierings, dat massaal op mosselbanken groeit, maar op een gegeven moment loslaat, gaat drijven en door de getijbeweging via het Marsdiep op weg naar volle zee gaat.


Het RIVO is inmiddels in een andere organisatievorm overgegaan. Hoe en door wie dit soort dienstverlening nu wordt verricht zou ik niet weten. Iedereen schijnt zich in ons piepkleine en volle land tegenwoordig druk te maken over wereldproblemen betreffende klimaat en milieu in plaats van lokale oplossingen te zoeken voor lokale problemen, die er meer dan voldoende zijn. In de hoop daarmee ook een proportionele bijdrage te leveren aan de veel (grotere) wereldproblemen. 


China


Want die zijn er natuurlijk genoeg. In het gezaghebbende wetenschappelijke tijdschrift Nature van september 2021 verscheen een artikel over de ontwikkeling van thoriumkernreactoren in China. Dat land gaat op het gebied van de energievoorziening geheel zijn eigen gang, gedreven door de noodzaak om ook in de verre toekomst voor hun 1,4 miljard mensen over voldoende energiebronnen te kunnen blijven beschikken. De focus ligt daarbij op na 2060, wanneer China zijn afhankelijkheid van fossiele brandstoffen sterk hoopt te hebben verminderd. Thoriumkernreactoren zijn daarbij een van de door China kansrijk geachte ontwikkelingen. 


Zoals het er nu uitziet wordt in China gemikt op een in 2022 operationele experimentele thoriumreactor van 2 megawatt, van waaruit zich in 2030 een echte 373 megawatt thoriumkerncentrale zou moeten ontwikkelen. Als die weg lukt, en er zullen heus nog wel de nodige tegenslagen komen, dan zou naar verwachting vanaf 2050 in China met de bouw van thoriumkernreactoren op grote schaal begonnen kunnen worden. 


Als in de westelijke wereld tegen die tijd de windmolens/zonnepanelen/biomassa-gekte voorbij is, zullen ook in onze omgeving toekomstige generaties van deze mogelijk tienduizenden jaren energie leverende energiebron kunnen profiteren. De kiezen van mij en Paul Hagel zullen tegen die tijd uiteraard niet meer pijn doen, maar het geeft ons in ieder geval, anders dan het huidige gebroddel uit Brussel, wel hoop op een goede toekomst!


Het windmolenkerkhof op de Noordzee zal voor die generaties dan een blijvende waarschuwing blijven tegen door kokervisies veroorzaakte bestuurlijk waanzin.’’


Dolf Boddeke 


(met medewerking 


van Paul Hagel)


‘Staat er iets op de verpakking? Iets als product van Islas de Juan Fernandez?’