Keihard werken voor het jaarlijkse feestje
AlgemeenSCHEVENINGEN - De nieuwe haringtijd is nog steeds een van de belangrijkste en drukste periodes voor de vishandel, ook al wordt de verkooppiek steeds korter. Groothandels en detaillisten gaan er vol tegenaan en bereiden zich tot in de puntjes voor, en al vanuit Noorwegen en Denemarken denken de inkopers mee met hun afnemers.
Bij Ouwehand Visverwerking in Katwijk is Ilena van der Plas druk met de voorbereidingen voor het nieuwe haringseizoen. ,,We hebben een promotiefilm gemaakt over de haringvangst en -verwerking, tot aan de verkoop in de winkel. De film kan door onze klanten gebruikt worden om het hele voortraject van de keuring en verwerking van de haring in de winkel of verkoopwagen zichtbaar te maken. Daarnaast hebben we posters gemaakt voor de visdetaillisten, ook als promotionele ondersteuning. Gericht op jongeren, want we willen ook deze belangrijke doelgroep aan de haring krijgen.’’
Vanuit de Nederlandse Haringgroothandelsvereniging ondersteunt ook Ouwehand de Hollandse Nieuwe Stijl-promotie van het Nederlands Visbureau. ,,We dragen financieel bij en denken mee bij het uitwerken van de campagnes.” Natuurlijk was Ouwehand (onderdeel van Parlevliet & Van der Plas) als een van de grotere haringproducenten ook aanwezig bij de veiling van het eerste vaatje Hollandse Nieuwe afgelopen dinsdag. ,,Haring is ons belangrijkste product, dus dan hoor je daar bij te zijn. De veiling is een perfecte manier om de nieuwe haring onder de aandacht te brengen. En ook de goede doelen willen we altijd graag ondersteunen.”
Vanuit Noorwegen en Denemarken wordt intussen hard gewerkt om de haring in voldoende hoeveelheden in Nederland te krijgen voor het nieuwe maatjesseizoen. Voor Ouwehand is inkoper Jaap Ouwehand gestationeerd in het Noorse Egersund. Elk jaar, vanaf eind mei tot zo rond eind juni, zit hij samen met zeven collega’s er bovenop om de beste haring voor zijn klanten te kopen. Eind mei kocht hij de eerste haring, die er al goed uitzag. Ouwehand: ,,Het ideale vetgehalte ligt tussen de 18 en 20 procent. Het moet dus ook niet te hoog worden. Dan gaat het vet overheersen en verdwijnt het frisse zilte. En dat laatste is juist zo belangrijk.”
Sinds vijftien jaar koopt hij in Noorwegen, daarvoor was dat in Denemarken. De overstap naar Noorwegen was toentertijd een bewuste keuze van zijn werkgever. ,,We zitten hier 12 tot 14 uur van de visgronden vandaan. Als je door moet naar Denemarken komt daar nog eens zo’n 14 uur bij. De verwerking is hier sneller. Daardoor kan de visdetaillist meer spelen met het rijpingsproces.”
De eerste week van juni is altijd cruciaal voor de inkopers, want voorafgaand aan de veiling van het eerste vaatje, meestal rond de 10de, willen de visspecialisten hun voorraden voor de seizoensopening kunnen uitkiezen. ,,We hebben ongeveer een week nodig van de vangst tot bezorging in de winkel; voor het aanlanden, de verwerking, het inpakken, invriezen, het transport naar Nederland en vervolgens naar de winkels. We werken ieder jaar met veelal dezelfde boten. Daar heb je vertrouwen in. Door de ervaring die je hier hebt opgebouwd ken je de betere schippers voor het maatjesseizoen.’’
Ouwehand is zowel bij de inkoop als bij de verkoop betrokken en zorgt er altijd voor dat hij tijdens de proeverijen bij Ouwehand voor een paar dagen terug is in Nederland. ,,Sommige detaillisten proeven liever in hun eigen winkel, zodat ze op hun eigen manier kunnen ontdooien. Dan bezorgen we die. Ik zorg dat ik op de zaak ben voor de klanten die naar Katwijk willen komen en hoor graag wat ze ervan vinden en wat ze willen. Daarna ga ik weer terug naar Noorwegen voor de verdere inkoop. Eind juni gaan we de partijen verder uitzetten bij de klanten.”
In de tussentijd wordt de kwaliteit alleen maar beter, weet Ouwehand. ,,In het begin doe je rustig aan met inkopen. Je zorgt dat je klanten genoeg van dezelfde haring hebben voor de eerste twee, drie weken. Daarna ga je meer volume kopen. Met z’n drieën of vieren lopen we na elke aanlanding op de afslag, en overleggen met elkaar welke partij we gaan kopen. Gelukkig zitten we altijd wel op dezelfde golflengte!”
Het summum
Adriaan van Moort is eigenaar van twee viskiosken met de naam ’t Beste Maatje: een in Goes en eentje in Middelburg. ,,De haringtijd is voor ons altijd een bijzonder drukke periode, waar we ieder jaar weer naar uitkijken.’’ Sinds vorig jaar heeft Van Moort de Noorse haring van Den Dulk. ,,Ik vroeg aan hen: wat komt nu het meest in de buurt van de zeegekaakte haring zoals die ooit door het Wironspan aangevoerd werd? Dat vond ik het summum namelijk. Het bleek dat de schepen in Noorwegen heel kort bij de kant vissen, en meestal niet zo lang onderweg zijn als de Deense. En die Noorse haring is mooi blank.”
Alle haring wordt vers voor de klant gesneden. ,,Wij werken met vaste mensen, die kunnen allemaal goed haringschoonmaken. We staan met twee, drie mensen continu vers te snijden in het seizoen. Wij doen regelmatig trainingen en bezoeken ook andere visbedrijven. En vlak voor het seizoen begint neem ik de Gouden Haringregels nog een keer goed door met de medewerkers.” Van Moort serveert zijn haring met zeekraal en uitjes. ,,En voor mensen uit Amsterdam een stukje zuur erbij. Om mee te nemen gaan ze in een haringdoosje met een koelelement. Zo krijg je een ‘wauw!-effect’, want je geeft de klant toch iets bijzonders mee.”
Adriaan van Moort, in het midden, als keurmeester bij de veiling van het eerste vaatje.
Op beide Zeeuwse locaties heeft hij een seizoensbedrijf; veel van zijn klanten zijn toeristen. Hij merkt wel dat de doelgroep veroudert. ,,Ik geef daarom smaaklessen op scholen, om kinderen en jongeren enthousiast te krijgen voor vis. Sommigen kennen niet eens haring!”
Na ruim twintig jaar in de vis kan Van Moort de conclusie trekken dat het haringseizoen vroeger meer uitgespreid was, en tegenwoordig heel kort en heftig. Bij de seizoensopening probeert hij dan ook altijd zoveel mogelijk publiciteit te zoeken. ,,Je moet als visspecialist voor en met elkaar denken.
Hoe meer aandacht voor het product, hoe meer we allemaal verkopen. Maar dat moet je wel van tevoren bedacht hebben, want als het zover is heb je geen tijd!”
Enkele voorbeelden: ,,Ik bel ’s ochtends de regionale omroep en ga er een schaal haring brengen. Dan besteden ze er aandacht aan. Op social media post ik regelmatig filmpjes van tien seconden. Dat merk je in de verkoop. Vorig jaar waren wij provinciewinnaar van de Nationale Haringtest. Dat werd opgemerkt bij ‘Wij zijn de stad’, de Facebookpagina van Middelburg, met 15.000 volgers. Dan verkoop je die dag heel wat meer!”
Cadeautje
Arjanne Hameeteman, samen met echtgenoot Hans eigenaar van Hameeteman’s Vishandel in Ouddorp, verheugt zich altijd op de haringtijd. ,,We snijden in de winkel, je hebt een ander praatje met de mensen, de winkel is feestelijk versierd, we maken er echt een feestje van! Het kriebelt bij iedereen hier als de nieuwe haring begint.” Arjanne is in het bedrijf de haringexpert en Hans doet de voorbereiding. ,,Het proces van ontdooien is echt zijn ding. Ik ben degene die proeft, keurt, kiest en verkoopt. Hans houdt zelf niet van haring, en je moet wel weten wat je verkoopt... Het personeel gaat mee als we naar de testproeverijen van de groothandels gaan.’’
Arjanne Hameeteman van Hameeteman’s Vishandel in Ouddorp: ,,Dit is leuke stress!”
De haring wordt betrokken van Adri & Zoon, die ‘m weer betrekt van Atlantic in Scheveningen, of van Koelewijn uit Spakenburg. ,,We maken ieder jaar een nieuwe keuze. Soms is de eerste keuze het niet helemaal, dan wil ik het toch verfijnen en gaan we alsnog omschakelen.’’
Hameeteman’s Vishandel besteedt ook veel aandacht aan de verpakking. ,,Hoe je het product meegeeft is heel belangrijk. Daar hebben we goed over nagedacht. Wij doen de haring in een mooi zwart doosje met deksel en logo, een koelelement onderin, dan de haring en zakjes met uitjes en verfrissingsdoekjes er bovenop. Echt een cadeautje! Daar worden mensen al blij van. En we vinden dat koelen belangrijk. Het kan al heel warm zijn in juni, mensen raken onderweg aan de praat, ze zijn ook nog onderweg naar huis en je wilt niet dat de haring niet goed meer is als ze thuiskomen.”
Het is in de haringtijd altijd flink schuiven met uren en personeel, anders krijgen de Hameetemans het niet rond met alle grote partijen en haringparty’s. ,,Ik sta elk jaar in de Botlekhaven te snijden en we hebben verschillende klanten in de Duitse scheepsbouw, al ruim 30 jaar. Die komen tussen de 20.000 en 30.000 haringen halen voor hun party’s!’’
Op de kaart
Bart Schreuter, eigenaar van Bartjes Vis uit Almelo, steekt er heel veel energie in om zich te onderscheiden met haring en deze zo goed mogelijk op de kaart te zetten. ,,We zijn heel fanatiek en vinden ’t echt een feestje. Heel Overijssel komt hier. In 2013 zijn we begonnen met het volgen van cursussen, onder andere bij Atlantic en bij Arie Kuijt uit Katwijk. Overal steek je wat van op en leer je nieuwe dingen. Zo blijf je jezelf constant verbeteren. We letten zo goed mogelijk op koeling en op het ontdooiproces. Daarvoor hebben we verschillende koelingen aangeschaft.”
Reden voor de focus op haring was de terugloop in de verkoop, zo’n zes jaar geleden. ,,Dat vonden we zo jammer. Haring is zo’n mooi margeproduct, daar wilden we tijd en energie in steken. We hebben ervaren dat dan de verkoop weer kan toenemen.” Er is ook veel aandacht voor de jeugd. ,,Er zit nu een groot gat tussen de ouderen die haring eten, zo vanaf veertig jaar, en de jeugd. Die hele groep daartussen, de twintigers en dertigers, zijn van de haring af. Die groep proberen wij er weer bij te trekken. Dat doen we met speciale dingen als haringsushi en haringijs en met behulp van social media.”
De haring moet dan wel van topkwaliteit zijn, en Schreuter ziet helaas toch een hoop geknoei op dat gebied. ,,Zoals ongekoelde haring op partijtjes; dat kan echt niet. Als iemand die nooit eerder haring gegeten heeft het probeert en het is geen goede haring, dan eet-ie ’t nooit meer. Ik wil echt pleiten voor opleiding en regelgeving. Want temperatuur staat met stip op 1 bij haring. Juist als het heel vette haring is, zoals een paar jaar geleden. Als je dan een hete zomer hebt, heb je een groot probleem....”
Ook zijn leverancier kan per jaar wisselen. ,,Ieder jaar maken we een rondje langs verschillende leveranciers. Dat doen we met het hele team, tien mensen sterk. Smaken verschillen, met meer mensen krijg je een zo volledig mogelijk beeld. De beste heeft ons voor een jaar. Dat is al vijf jaar lang Den Dulk uit Scheveningen. Wij kijken eerst naar kwaliteit, dan naar prijs. Ik ben fan van de Noorse haring. Die is ‘frisser’, daar kun je meer mee spelen, je hebt meer ontdooimogelijkheden.”
Foto: Nederlands Visbureau - Het ideale vetgehalte ligt tussen de 18 en 20 procent.
Schreuter doet bewust geen haringparty’s. ,,De focus ligt nu bij de winkel. Alles wordt vers gesneden. Bij ons kunnen er drie haring snijden: mijn vrouw Monique, medewerkster Miranda en ik. Ik begin om half negen en ga dan de hele dag door. Ik doe er 300 in een uur en kom alleen achter de snijtafel vandaan om koffie te drinken. Bij heel grote bestellingen helpen Monique en Miranda. Soms moeten de klanten even wachten, maar dan krijgen ze ook een echt vers kwaliteitsproduct. De Hollandse Nieuwe is een ijkpunt, je krijgt nieuwe mensen in je winkel en die moet je vasthouden met kwaliteit.”
Omzetstijging
Bartjes Vis verkoopt in de eerste week na de startdatum vier keer zoveel als de week ervoor. ,,De piek duurt hier ongeveer tweeënhalve week, afhankelijk van het weer. Bij slecht weer is het minder. Wij hebben elk jaar in die periode een omzetstijging van 70 procent op het hele assortiment. Ieder jaar wordt het gekker. Vorige jaar verkocht ik in de eerste week 1.500 haringen per dag! Ik was om half vijf ’s middag uitverkocht.”
Lieneke Schuitemaker