Dramatisch ICES-advies makreel

DENEMARKEN/ZOETERMEER – De pelagische industrie is verbijsterd. ICES adviseert om voor 2019 niet meer dan 318.403 ton makreel te vangen, terwijl de vissers nog steeds overal makreel zien en volgens hen het makreelbestand nog steeds erg groot is. Voor dit jaar, 2018, is de TAC door de drie kuststaten die bij makreel samenwerken (EU, Noorwegen en de Faeröer), bepaald op 800.000 ton. Het advies voor de heel moeilijk te vangen westelijke horsmakreel is juist hoger dan de TAC van dit jaar. ,,Een aanslag op het vertrouwen dat de pelagische industrie heeft in ICES.’’

Makreel is veruit de kostbaarste pelagische vissoort in het noordoost-Atlantisch gebied. Een advies dat zo’n 500.000 ton lager ligt dan de TAC voor de EU, Noorwegen en de Faeröer voor dit jaar kan de pelagische industrie van deze landen zomaar minstens 500 miljoen euro aan aanlandwaarde kosten. Daarbovenop komt dat in juni ICES al adviseerde om voor 2019 de haring- TAC te halveren. De adviezen druisen in tegen de ervaring van de vissers op de visgronden, waar haring en makreel onverminderd welig tieren. Volgens ICES is het makreelbestand na de eeuwwisseling gegroeid tot een maximum in 2011 en krimpt het bestand sindsdien. In 2018 komt het paaibestand volgens ICES voor het eerst sinds 2007 onder het zogenoemde voorzorg-referentiepunt MSY Btrigger. De visserijsterfte (F) neemt na 2012 weer toe en blijft boven Fmsy, de gewenste waarde in overeenstemming met MSY. Daar komt bij dat volgens ICES de jaarklassen 2015 en 2016 kleiner zijn dan gemiddeld. In totaal schat ICES in dat alle kuststaten samen ruim 1 miljoen ton makreel zullen vangen dit jaar. Het afgelopen decennium komen de pelagische trawlers over het hele verspreidingsgebied grote scholen makreel tegen. Vissers zijn van mening dat het bestand nog steeds groeit en dat er sprake is van een goed recruitment, met bovengemiddelde aantallen 2- en 3-jarige vissen in met name 2014 en 2015, maar ook in 2017 en in begin 2018. Makreel wordt ook in substantiële hoeveelheden gevangen bij niet op makreel gerichte visserijen en op locaties waar in recente jaren geen makreel werd gevangen, bijvoorbeeld tijdens de haringvisserij in de Noordzee. ICES noemt dit in haar advies ‘information from stakeholders’, maar het lijkt er niet op dat de wetenschappers iets met deze informatie uit de praktijk doen. Vanuit Nederland (de PFA) maar ook vanuit Noorwegen en Schotland is al meermalen geopperd dat ICES zich moet bezinnen over hoe om te gaan met ‘giga-bestanden’ zoals makreel, in plaats van een sector op te zadelen met onrealistische adviezen. Voorzitter Gerard van Balsfoort van de PFA is geschrokken van het makreeladvies: ,,Dit advies is een aanslag op het vertrouwen dat de pelagische industrie heeft in ICES. En dat is een verontrustende conclusie.’’

Horsmakreel
Voor horsmakreel adviseert ICES met de MSY-benadering voor 2019 een vangst van niet meer dan 145.237 ton. Dat advies is 24 procent hoger dan de TAC dit jaar. Na jaren met een laag recruitment lijkt de aanwas volgens ICES sinds 2014 weer bovengemiddeld. Het paaibestand ligt rond de referentiewaarde MSY Btrigger en de visserijsterfte ligt flink onder de Fmsy-grens. Bovendien is gebleken dat het bestand eerder is onderschat en de visserijsterfte overschat. Ook met een hogere vangst in 2019 (de TAC voor 2018 is 117.000 ton) kan het bestand de komende jaren nog groeien. Het horsmakreel-advies lijkt een opsteker voor de Nederlandse trawlers, maar de realiteit is dat de vissers op de visgronden de horsmakreel moeilijk kunnen peilen en vangen. ,,Daarom hecht de sector ook geen geloof aan het advies voor dit bestand.’’

Blauwe wijting
Het advies voor blauwe wijting, op basis van het langetermijnmanagementplan van de EU, Noorwegen, IJsland en de Faeröer, luidt voor 2019: niet meer dan 1.143.629 ton. Hier geldt dat de visserijsterfte F na een historisch laag niveau in 2011 weer is gestegen tot boven Fmsy en dat het paaibestand sinds 2017 is gedaald maar nog wel boven MSY Btrigger blijft. Na een periode van goede aanwas wordt het recruitment in 2017 en 2018 laag ingeschat. Vorig jaar was het ICES-advies nog 1.387.872 ton. De TAC van 2018, zijnde de som van de unilaterale quota van de kuststaten (geen overeengekomen TAC), bedraagt 1.727.964 ton. De pelagische industrie rapporteerde aan ICES zeer goede vangsten van blauwe wijting over het hele seizoen. Er was sprake van zeer grote visserijen west van Ierland (Porcupine Bank) en west van Schotland. Volgens de vissers is de recruitment de laatste drie jaar bovengemiddeld. Met name in het voorjaar was het percentage grotere blauwe wijting in de vangst hoger dan het voorgaande jaar.