Dagboek van een visserman

Rond twaalf uur middernacht van zondag op maandag is het meestal spitsuur in en rond de haven van Lauwersoog. Het weekendverbod voor de garnalenvisserij, dat loopt van vrijdagmiddag 12.00 uur tot zondagavond 24.00 uur, zorgt niet alleen voor een aantal dagen rust voor garnalen en visserlui, maar het zorgt ook dat de visserman en z’n gezin een redelijk sociaal leven kunnen opbouwen en onderhouden in het weekend.

Dit weekendverbod is met zekere regelmaat onderwerp van discussie. Er zijn vissers en rederijen die graag zien dat dit weekendverbod van tafel wordt geveegd. Zeven dagen continue op zee is wat deze lieden graag willen. Geen rust op zee; steeds een beviste kaai en uiteengejaagde garnalen. Nu is het nog zo dat de eerste paar etmalen de beste trekken worden gedaan. Tijdens de paar dagen rust komen de garnalen weer bij elkaar en laten zich de eerste dagen wat gemakkelijker vangen. Bij vol continue vissen heb je dit niet en wordt het vermoedelijk de hele week schrapen en niet zoals het nu is pas aan het einde van de week.

Om hier duidelijkheid in te krijgen doet vissersdochter Bente de Haan (WR 109) vanuit haar opleiding Kust- en Zeemanagement bij Hogeschool Van Hall Larenstein te Leeuwarden een onderzoek onder garnalenvissers naar het weekenverbod voor de garnalenvisserij. Bente loopt stage bij de Nederlandse Vissersbond en de onderzoeksvraag is in samenwerking met deze visserijbond opgesteld, omdat men hier signalen van het ministerie krijgt om het weekendverbod overboord te gooien.

Feit is dat er steeds meer overtredingen zijn van het verbod, en dat de NVWA niet handhaaft in het controleren van deze wettelijke bepaling en zich liever met futiliteiten bezig houdt. De kans bestaat wel dat de ngo’s bij het verdwijnen van het weekendverbod deze uitbreiding van visserijactiviteit gecompenseerd willen zien in meer gesloten gebieden. En ik denk niet dat er vissers zijn die nog meer visgronden gesloten willen zien.

Scheur

Maandag 14 september om even over twaalf stomen we met bijna de gehele garnalenvloot die in de haven van Lauwersoog ligt naar zee. Na een paar uurtjes oost over stomen worden de netten overboord gezet. Het stuurboordnet blijft bij het uitzetten haken achter een stripje waar het gootje van de sorteerzeef op rust. Een scheur in de onderzij van een meter of vier is het resultaat. Alfred zet het tuig weer aan dek (het is mooi weer) en maakt de boetnaalden vol garen. Ik doe iets wat Age Ras van de visserijschool me niet heeft geleerd: rijgen! Dit is in dit geval de beste en snelste oplossing, en na een kwartiertje kan het net weer overboord. Aan het net is zo op het oog geen scheur of verdere schade meer te zien en we kunnen zo de week wel uitvissen, als er zich verder geen hakers voordoen die de netten kunnen beschadigen.

We vissen oost over richting de Westereems. We zijn niet alleen. Bijna de gehele garnalenvloot is oost over gestoomd, omdat in week 37 de visserij hier beter was dan westelijker. Ook de Duitse collega’s uit Ditzum en Greetsiel zijn rijkelijk vertegenwoordigd in het Hubertgat, Westereems en het Rifgat. Een anderhalf uurtje na het uitzetten floepen de eerste deklichten al weer aan, en je merkt gelijk dat niet iedere week hetzelfde is. Aan de bewegingen van de schepen kun je zien dat de vangsten niet mee vallen. Er wordt veel verstoomd en er worden steeds nieuwe plekjes geprobeerd.

Ook bij ons valt het niet echt mee, maar na een etmaaltje vissen staat er toch wel weer wat in het ruim. Intussen is het aardig rustig geworden met schepen om ons heen. Verscheidene collega’s zijn west op gevist of gestoomd en dinsdagmorgen horen we over vangsten tot 1.000 kilo van de nacht boven Terschelling. We proberen overdag van alles, maar het valt alleen maar tegen en na overleg besluiten we aan het eind van de dag west over te stomen, zodat we bij de donker de netten weer kunnen vieren.

De eerste donkertrek west van Bornrif lijkt veel belovend, maar als we in de stortbak kijken zien we klein spul; het zijn net luizen. Hier blijven weinig maatse garnalen van over en we trekken daarom wat de diepte in. We vissen tegen de botenlijn aan en de garnalen zijn hier wel wat dikker en bij eenzelfde box blijft er meer over wat het ruim in kan. Overdag is het echter weer zoeken, omdat het water met dood tij en mooi weer helder is. Bij het Bornrif is wat kleur, maar het valt allemaal niet echt mee.

De laatste paar donkertrekken laten gelukkig weer een heel ander beeld zien: trekken van 150 en 200 kilo in krap aan twee uur maken dat we met een goed gevoel donderdagmorgen in alle vroegte naar binnen stomen om te lossen.

Rechtszaak geschil IL&T

Na het lossen is er volop werk te doen, want vrijdagochtend moet ik in Groningen zijn, bij de Rechtbank Noord-Nederland. Ik heb een geschil met IL&T over een rekening van 314 euro. Deze rekening is mij opgelegd, omdat IL&T een afspraak anders ingepland had dan ik.

Vorig jaar in september moest er nog een herkeuring plaats vinden en hiervoor heb ik telefonisch een afspraak gemaakt voor donderdag 26 september. De mevrouw van IL&T die ik aan de lijn had noemde ook maandag 23 september als mogelijke datum, maar nadat ik had uitgelegd dat ik graag de maandag, dinsdag en woensdag wilde vissen omdat we in deze eerste dagen van de week onze weekbesomming moeten maken, ging ze verder zoeken en zag in de agenda van inspecteur Winkelman op donderdag 26 september nog ruimte. Nadat deze afspraak was gemaakt, regelde ik ruimte en tijd bij de Technische Dienst Lauwersoog om de noodlenspomp en de stuurcilinders na te zien, te herstellen en zo nodig vervangen. Dit allemaal op woensdag en donderdag voor de herkeuring van IL&T.

Wat schetst mijn verbazing toen ik maandag 23 september gebeld werd door de TDL. Inspecteur Winkelman was op zoek naar mijn schip voor een herkeuring, maar ik was onvindbaar. Logisch, want de ZK37 lag te vissen. Na telefonische consultatie bij zowel Winkelman als het kantoor van IL&T werd mij duidelijk gemaakt dat de procedure werd gestart. Geen ruimte voor discussie of clementie. Een rekening van 314 euro werd gepresenteerd omdat het een vergeefse reis was geweest voor de inspecteur van dienst. Mijn verweer werd weggeveegd. Dat ik vertrouwde op mondelinge afspraken en de mail niet had geopend was mijn keuze en mijn verantwoordelijkheid.

Bijna een jaar later stond ik dus voor de rechter in Groningen om mijn verweer te doen in deze, voor mijn gevoel, oneerlijke zaak. Het enige zwakke in mijn verweer is het niet openen en lezen van de bevestigingsmail. Dit is een (misschien duur) leermoment voor mij in m’n relatie met IL&T; een instantie die zegt geen fouten te maken, waar geen mails zoek raken en waar regels en procedures boven de menselijke maat gaan. Voor de rechter was het geen hamerstuk, want ze wil de zaak nog eens goed bestuderen en doet na ongeveer zes weken uitspraak in deze zaak.

Onzeker

Terug op Lauwersoog was er nog wat tijd om Alfred en stageloper Joost nog even snel te helpen met wat klusjes. Veel tijd was er niet, want om 14.00 uur was er een bestuursvergadering van de CIV, de visserijcoöperatie van Lauwersoog. De jaarcijfers van 2019 en de aankomende ledenvergadering stonden op de agenda.

Tussen de bedrijven door werden de beslommeringen in de garnalenwereld ook besproken. Klokprijzen van 1,88 euro in Harlingen, toenemende vangsten van Noord-Frankrijk tot Noord-Duitsland, opbouw van voorraad door garnalenhandelaren en garnalenspeculanten, stijgende garnalenpitprijzen en een weinig veranderende situatie in de pelateliers in Marokko werden naast de agendapunten besproken. Al met al blijft de situatie onzeker en is het afwachten of we het jaar uit kunnen vissen of dat de handelaren stoppen met opkopen van garnalen als de koelhuizen vol zitten.

Dat het niet allemaal kommer en kwel is bleek wel bij thuiskomst vrijdagmiddag. Er lag een brief in de bus van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland dat mijn aanvraag voor subsidie Stilliggen COVID-19 is goedgekeurd. Voorwaarde is wel dat ik daadwerkelijk stil heb gelegen in de door mij opgegeven weken. Dit wordt gecontroleerd aan de hand van VMS en blackboxgegevens. Als deze controle gunstig uitpakt kan er daadwerkelijk tot uitbetaling worden overgegaan hoop ik dan maar.

Afwachten wat komen gaat.

Henk Buitjes, ZK 37